انواع مهریه

• admin
• • مقاله ها
  • مهریه

اگر در شرف ازدواج هستید؟

اگر به دنبال مطالبه مهریه خود هستید؟

اگر به عنوان پرداخت کننده مهریه می خواهید از قوانین مهریه آگاه شوید ؟

خواندن این مقاله را به شما پیشنهاد  می کنیم، چرا که تمامی جوانب مهریه را در این مقاله بررسی کردیم.

بر اساس سوالات شما مخاطبان گرامی مستند به مواد قانون مدنی به زبانی آسان مطالب را در سایت عدالت جو توضیح دادیم , با موضوع انواع مهریه با شما همراه هستیم.

نگاهی به مفاهیم پیش رو :

مهر و یا همان مهریه مالی است که به هنگام عقد نکاح بر اساس ضوابط شرع ، رسم و عادت اقوام مسلمان جهان از طرف مرد به زن پرداخت می شود و صداق- صداقیه کابین و فرض هم نامیده می شود.

 مهر عندالمطالبه است، یعنی به محض انعقاد عقد نکاح زوجه مالک مهر می شود و این مالکیت نسبت به نصف مهر مستقر و در نیمی دیگر متزلزل است.

مهر المسمی :

مهری است که در عقد نکاح تعیین شده یا تعیین آن به عهده شخص ثالثی گذارده شده است.

مهر المثل :

مهری است که در نکاح مفوضه البضع به حسب شرافت و اوضاع و احوال زوجه به او داده می‌شود. (ماده ۱۰۹۱ ق.م)

مهر السنه :

مقدار آن ۵/۲۶۲ مثقال پول نقره مسکوک است.

مهر المتعه :

مهری است که در نکاح مفوضه البضع شوهر به زن مطلقه خود برای تعیین این مهر برخلاف مهرالمثل مهر و از حیث غنا و فقر ملاحظه می‌شود.

مفوضه البضع :

زوجه را در عقد نکاحی که دائم بوده و مهر ذکر نشده باشد یا شرط عدم مهر شده باشد.

مفوضه المهر :

زوجه را در نکاح دائم (که تعیین مقدار مهر را به اختیار شوهر یا زوجه یا ثالث گذاشته باشند.)

پرسش های مهم در مورد مهریه

چند نوع مهریه وجود دارد؟

قانون پرداخت نکردن مهریه به چه صورت است؟

نحوه قانونی تعیین مهریه چیست؟

مهریه چقدر باشد؟

مهریه در ازدواج موقت چطور تعیین می شود؟

چگونه مهریه را در ازدواج دایم مشخص کنیم ؟

تعیین مهریه در ازدواج دایم

 ‏۱-مطابق ‏ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی اگر در ازدواج دایم مهریه ذکر نشود این ازدواج را نکاح التفویض یا نکاح مفوض می گویند این ازدواج صحیح است و تحت شرایطی مهرالمثل باید به عنوان مهریه پرداخت شود، بر این اساس مهرالمثل نوعی از مهریه است که بر اساس وضعیت فردی،اجتماعی و خانوادگی زن تعیین می‌شود.

ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی

ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث میتواند مهر را هر قدر بخواهد ‌معین کند.

  ‏۲- مطابق قانون مدنی اگر در ازدواج موقت مهر ذکر نشود ازدواج باطل است.

 ‏۳- وفق ‏ماده ۱۰۸۲ از قانون مدنی مهر از حقوق مالی زوجه است و موارد چون نشوز فساد اخلاق سوء معاشرت زن یا حتی ارتکاب زنا در استحقاق و نسبت به دریافت مهریه هیچ تاثیری ندارد .

ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی

به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

تبصره (الحاقی ۱۳۷۶/۴/۲۹) – چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.

آیین‌نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت دادگستری و وزارت امور اقتصادی و دارائی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید

مهریه در ازدواج از چه جایگاهی برخوردار است؟

نبودن مهریه در عقد دایم باعث باطل شدن عقد نمی شود.

 ‏۱- نقش غیر اساسی  (فرعیت مهریه) در ازدواج دایم :

 ‏ مهریه رکن صحت ازدواج نیست و جنبه فرعی و تبعی دارد نه جنبه اساسی درنتیجه :

 ‏ – اگر در ازدواج دایم مهریه به هر دلیلی باطل باشد بطلان آن موجب بطلان عقد نکاح نیست.

 ‏- اگر در ازدواج دایم مهریه درج نشده باشد، ازدواج صحیح است در مواردی که مشاهده خواهد شد در این مقاله مهرالمثل جایگزین می‌شود.

 ‏- اگر در ازدواج دایم،مهریه مجهول باشد، ازدواج صحیح است و در مواردی که در مقاله مشاهده خواهد شد مهرالمثل جایگزین می شود.

 ‏- اگر در ازدواج دایم،شرط عدم مهریه درج شده باشد، ازدواج  صحیح است یعنی اگر درج شده باشد که در این ازدواج دایم هیچ مهریه ای حتی یک شاخه گل هم وجود ندارد ازدواج صحیح است و در مواردی مهرالمثل جایگزین می شود.

 ‏- طبق نظر برگزیده فقهای شیعه ازدواج دایم برای اشخاصی که در مسایل مالی دچار سفاهت هستند، غیر نافذ است یعنی نیاز به تایید دیگری نیز دارد اما نظر مرحوم دکتر کاتوزیان این است که ازدواج دایم برای اشخاص سفیه، صحیح و فقط قرارداد مهریه غیرنافذ است.

آیا نبودن مهریه در ازدواج موقت باعث باطل شدن عقد می شود ؟

 ‏۲- رکنیت مهریه در ازدواج موقت

 ‏در ازدواج موقت مهریه رکن صحت و درستی ازدواج است و جنبه اساسی دارد.در نتیجه :

 ‏-اگر در ازدواج موقت مهریه به هر دلیل باطل باشد ، باطل بودن آن موجب باطل شدن ازدواج نمی شود.

 ‏ ‏-اگر در ازدواج موقت، مهریه درج نشده باشد ازدواج باطل است.

 ‏ ‏-اگر در ازدواج موقت، مهریه مجهول باشد،ازدواج باطل است.

 ‏ ‏-اگر در ازدواج موقت، شرط شده باشد که این ازدواج مهریه ای ندارد ازدواج باطل است.

 ‏-ازدواج موقت برای اشخاص سفیه غیر نافذ است.

ویژگی های قانونی مهریه شامل چه موادی است ؟

مشخصات مهر:

مهر باید مشخصات زیر را داشته باشد.

۱- وفق ماده ۱۰۷۸ از قانون مدنی مالیت و ارزش داشته باشد ،بنابراین مواردی مانند بال مگس به عنوان مهریه به دلیل فقدان ارزش و مالیت نداشتن باطل است.

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی

هر چیزی را که مالکیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد.

2- مطابق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی قابل تملک باشد، بنابراین درج مواردی مانند دست و پای داماد به عنوان مهریه ،دلیل غیر قابل مالکیت بودن فاقد ارزش است.

۳ – وفق ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی باید معلوم باشد بنابراین درج مواردی مانند سه دانگ از خانه ای که در آینده خریداری خواهد شد به عنوان مهریه،به دلیل مجهول بودن باطل است.

ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی

مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن ها بشود معلوم باشد.

۴-مطابق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی کلیه اموال می توانند به عنوان مهریه درج شوند.

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی

هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد.

۵-مهر ممکن است به صورت شی مشخص و عین معین مثل سه دانگ از فلان خانه باشد یا کلی در معین مثل ده تن برنج از فلان انبار باشد یا کلی فی الذمه باشد یعنی مثل اینکه بگوییم مهریه ده عدد سکه بهار آزادی به عهده مرد قرار گرفت، یا حقوق مالی افراد باشد مانند حق انتفاع و حق اختراع ،منفعت،سرقفلی،یا انجام دادن کاری معین مانند آموزش قرآن باشد عموم ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی  اشاره بر این امر دارد.

۶-حقوقی که قابل انتقال نیست،مانند حق فسخ به عنوان مهریه قابل درج نیست،اما می شود در عقد دایم زن مطرح کند که مهر نمی خواهد به جای آن به او وکالت در طلاق بدهند.

۷-انجام دادن یک کار به شرط آنکه دارای منفعت مشروع و عقلایی باشد می تواند به عنوان مهریه درج شود.

مانند حفظ قرآن کریم ،بردن عروس به حج بیت الله الحرام ،بردن عروس به عمره مفرده ،ساخت یک مدرسه .

۸- مهریه باید در مالکیت خود شوهر باشد یا اگر متعلق به اشخاص دیگری است مانند پدر وی با رضایت ایشان این مال به عنوان مهریه قرار بگیرد از برای مثال پسری که در حال ازدواج است می تواند با رضایت پدر خویش زمین پدرش را به عنوان مهریه قرار دهد.

مهریه باید چه مقدار باشد؟

مهریه چه مقدار باشد، بهتر است؟

پرسش این است که آیا در قوانین برای مهریه حداقل و حداکثر خاصی مقرر شده یا خیر در این خصوص باید توجه داشت که:

۱- میزان مهریه همان است که در عقدنامه درج شده است بعد از ازدواج زن میتواند ذمه شوهر را نسبت به تمام مهریه یا بخشی از مهریه ابرا کند یعنی به قول ساده مهریه خود را تماماً یا جزئاً ببخشد و عملا مهریه را از  آن چیزی هست،کمتر کند.

 اما زن و مرد نمی‌توانند توافق کند مهریه را افزایش بدهند.

هر آنچه باید از طلاق توافقی و شرایط آن بدانیم

 شورای نگهبان افزایش مهریه را بعد از ازدواج غیر شرعی و باطل اعلام کرده و گفته است که مهریه شرعی همان است که در ضمن ازدواج واقع شده و زیاد کردن مهریه بعد از ازدواج شرعاً صحیح نیست لیست و ترتیب آثار مهریه بران خلاف موازین شرع شناخته شده است است.

۲- در قوانین حداقل و حداکثری برای مهریه مقرر نشده است. بعضاً دیده‌شده اشخاص با این پندار که مهریه بسیار زیاد قابلیت اجرا ندارد آن را جدی نگرفته و فکر می کنند که مهریه بیشتر از یک عددی نمی تواند باشد در حالی که این پندار غلط است و نه قانون و نه شرع برای مهریه حداقل و حداکثری قائل نشده است.

۳-مطابق ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، مهریه باید به میزانی باشد که دارای مالیات باشد بنابراین در صورت درج موارد مانند یک شاخه گل ممکن است چنین تلقی شود که مهریه مذکور مالیت ندارد در نتیجه مهرالمثل جایگزین آن شود اما خاطرنشان می گردد، اگر همین شاخه گل در برابر مبلغی در عقدنامه درج شود مهر باطل نیست چرا که می توان نوشت یک شاخه گل به قیمت ۸۰ هزار تومان.

۴- عده‌ای از حقوقدانان و فقهای شیعه اعتقاد دارند که اگر مهریه خیلی زیاد و نامتعارف باشد به نحوی که عرفاً در توان مرد نباشد و در نتیجه دلالت بر عدم قصد واقعی مبنی بر پرداخت داشته باشد باطل است و مهرالمثل جایگزین آن گردد.

۵- قانونگذار در ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، و به جهت اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت مالی،حبس مرد را تا زمان پرداخت مهریه فقط تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن امکان پذیر تلقی کرده است و چنین حقی را برای زن مقرر کرده است این امر به معنای تعیین سطح برای مهریه نیست یعنی درج مهریه به میزانی بیش از ۱۱۰ سکه نیز مجاز است اما اگر مهریه بیش از میزان مذکور باشد زن می تواند، بابت وصول ۱۱۰ سکه یا معادل قیمت آن درخواست توقیف اموال شوهر یا حبس او را بنماید و بابت مازاد بر این مبلغ زن می تواند با توقیف اموال شوهر مهریه را وصول نماید. اما حق حبس شوهر را ندارد برای مثال اگر مهریه زنی ۶۰۰ میلیون تومان باشد زن فقط تا سقف مبلغ معادل ۱۱۰ سکه بهار آزادی اگر به فرض ۱۱۰ سکه را ۵۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان می تواند شوهر را جلب و حبس کند.

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده 1391

هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهارآزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت‌های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.

مهریه های تومانی یا ریالی :

اگر مهریه وجه رایج ایران همان پول ایرانی باشد در این صورت مانند نرم افزار موبایل به روز رسانی می شود در این خصوص باید توجه داشت که:

۱- صرف نظر از این که ازدواج در چه زمانی منعقد شده باشد مهریه ریالی مندرج در عقدنامه به روزرسانی می‌شود.

۲- این مقرره در مهریه هایی که وجه رایج است اعمال می شود اما در مهریه هایی که به ارز خارجی است میزان مهریه تغییر نمی کند و به همان میزان مندرج در عقد است.

۳- شیوه به روز رسانی مهریه اینگونه است که مهریه در شاخص سالیانه سال قبل از طلاق یا سال قبل از مطالبه مهریه توسط زن، ضرب و بر شاخص سالیانه سال ازدواج تقسیم می شود در این خصوص اصطلاحا می گویند شاخص بانک مرکزی اعمال می شود.

۴- اگر شوهر فوت کرده باشد زن می تواند مهریه ریالی را به نرخ روز دریافت کند بدین ترتیب که مهریه در شاخص سالیانه همان سال وفات ضرب می شود و بر شاخص سالیانه سال ازدواج تقسیم می شود.

۵- اگر زن فوت کرده باشد وراث او می توانند مهریه ریالی را به نرخ روز دریافت کند بدین ترتیب که در این حالت نیز میزان مهریه در شاخص سالیانه همان سال وفات ضرب می شود و بر شاخص سالیانه سال ازدواج تقسیم می شود.

۶-بنا به آنچه گفته شد‌. در صورت مطالبه مهریه در زمان زوجیت شاخص سال قبل از مطالبه ملاک است.

‏ در صورت مطالبه مهریه در طلاق شاخص سال قبل از طلاق ملاک است.

‏ در صورت مطالبه مهریه بعد از فوت یکی از زوجین شاخص سال فوت ملاک است.

زمان مالکیت زن بر مهریه:

در این خصوص باید بین موارد مختلف قائل به تمایز شد :

ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و مفهوم آن بیان داشته است که:

۱- اگر مهریه عین معین باشد زن از زمان عقد و به محض انعقاد عقد مالک آن می شود.

مهر ممکن است به صورت شی مشخص و عین معین مثل سه دانگ از فلان خانه باشد.

 ۲-اگر مهریه کلی در معین باشد مثل ده تن برنج از فلان انبار باشد یا کلی فی الذمه باشد یعنی مثل اینکه بگوییم مهریه ده عدد سکه بهار آزادی به عهده مرد قرار گرفت .یا حقوق مالی افراد باشد مانند حق انتفاع و حق اختراع ،منفعت،سرقفلی،یا انجام دادن کاری معین مانند آموزش قرآن باشد عموم ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی این موضوع را مشخص نموده است .به محض انعقاد عقد زن می تواند مهریه را مطالبه کند اما فعلا مالک چیزی نیست و بعد از تعیین مصداق توسط شوهر ،زن مالک مهریه می شود.

چه زمانی مهریه از جانب مرد به همسر پرداخت می گردد؟

در این مورد که چه صورتی از طرف شوهر مهریه همسرش پرداخت می شود ،ممکن است یکی از حالت های زیر باشد:

۱-اگر حال باشد یعنی به محض مطالبه الزاما باید پرداخت شود: در این صورت باید مهریه پرداخت شود مثل این که زوج مکلف باشد به عنوان مهر هر زمینی را فوراً به زوجه تملیک نماید.

۲-اگر موجل باشد یعنی زمان دار باشد: در این صورت باید پرداخت شده باشد، مانند آنکه شوهر مکلف شود که دو سال دیگر به زن پرداخت کند. این موضوع  در ماده ۱۰۸۳ از قانون مدنی بیان شده است.

ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی

برای تادیه تمام و یا قسمتی از مهر میتوان مدت یا اقساطی قرار داد.

۳-به اختیار زوجه عندالمطالبه باشد: که در این صورت هر گاه زوجه مهریه مطالبه کنند باید پرداخت شود مانند مهریه های عندالمطالبه ،عرفا اکثر مهریه ها همین گونه اند.

۴-عندالاستطاعه باشد:

اگر در عقد نامه برای مهریه استطاعت آمده باشد،زن در صورتی می تواند شوهر را ملزم به پرداخت مهریه کند که بتواند استطاعت و تمکن مالی شوهر را  برای پرداخت مهریه اثبات کند‌ برخی چنین مهریه هایی را به دلیل عدم تعیین زمان پرداخت باطل می دانند.اما نظر اقوی بر صحت آن است.

احکام مهریه عندالاستطاعه یا در حد توان چیست؟

۱- برخلاف مهریه های عادی زن برای دریافت مهریه ی زمان استطاعت مرد ،نمی تواند از تمکین خودداری نماید.

۲- برخلاف مهریه عادی برای دریافت این مهریه زن نمی تواند شوهر خود را جلب و زندانی کند.

قانون حبس مرد برای دریافت مهریه

۱-از مجموع مواد قانون حمایت خانواده و قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به این نتیجه می رسیم که:

زن در صورتی می‌تواند برای وصول مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه طلای بهار آزادی یا معادل قیمت آن همسرش را بازداشت کند که بتواند دارایی و توانایی مالی شوهرش را اثبات کند در غیر این صورت حتی بابت ۱۱۰ سکه نیز حق حبس کردن شوهرش را ندارد.

۲- نسبت به مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه بهار آزادی، زن حق حبس شوهر را ندارد چه تمکن مالی اثبات شده باشد چه نشده باشد.

۳- حبس مرد در مهریه های حال، موجل  و دارای زمان سر رسید و عندالمطالبه ممکن است. و در مهریه های عندالاستطاعه امکان پذیر نیست.

نفقه فرزند چیست نفقه فرزند چقدر است

در مهریه های زمان دار در صورتی مرد قابل حبس است که سررسید پرداخت فرا رسیده باشد.

و مرد علیرغم تمکن مالی ،از پرداخت مهریه امتناع کرده باشد.

گارانتی مهریه در صورت تلف و نقص مهریه

۱- تا زمانی که مهریه به زن تقدیم نشده حتی اگر مرد بدون  تقصیر مهریه راه تلف یا معیوب کند باید آن را جبران کند ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی . برای مثال اگر مهریه یک دستگاه خودرو باشد و قبل از تقدیم به زن منفجر شود مرد باید مثل یا قیمت آن را به زن بدهد.

۲- حالا اگر که مهریه بعد از تقدیم به زن از بین برود شوهر مسئولیت ندارد مگر اینکه طلب یا نقص یا عیب حادث شده ناشی از عیبی بوده که قبل از تقدیم مهریه موجود بوده برای مثال اگر مهریه خودروی باشد که بعد از تسلیم به هر دلیلی مانند انفجار طلب شود زوج بری الذمه می شود و مسئولیت ندارد مگر آنکه ناشی از نقص باشد که قبلاً در خودرو وجود داشتند در این حال مرد باید بدل مثل یا قیمت بدهد.

معیوب بودن مهریه یعنی چی؟

۱- اگر مال موضوع مهریه در زمان ازدواج معیوب باشد و زن هم به این عیب جاهل باشد برای زن نسبت به مهریه خیار عیب ایجاد می شود.

به این شکل که زن می تواند قرارداد مهریه یا عقد نامه را فسخ کند و درنتیجه مهرالمثل جایگزین آن شود.

زن می‌توانند بابت عیببه وجود آمده در مهریه خسارت بگیرد

۲- اگر مال موضوع مهریه بعد از انعقاد عقد و تا قبل از تسلیم به زن معیوب شده باشد در این صورت زن حق فسخ عقدنامه را ندارد و فقط می تواند خسارت مطالبه کند.

حق حبس در ازدواج:

 زن نسبت به مهر از حق حبس برخوردار است یعنی تا قبل از این که کل مهریه را دریافت نکرده می تواند از انجام اعمال زناشویی خودداری کند حتی اگر مرد به لحاظ مالی ناتوان باشد.

۱ -وفق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی حق حبس فقط ویژه زنان است و مرد از چنین حقی برخوردار نیست .

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی

زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود.

۲-حق حبس فقط ویژه مهریه عندالمطالبه است.

۳-  رای وحدت رویه ۷۰۸ مشخص کرده است که دریافت بخشی از مهریه حق حبس را از بین نمی برد.

به موجب ماده ۱۰۸۵ قانون مدني زن مي‌تواند تا مهر به او تسليم نشده از ايفاء وظايفي كه در مقابل شوهر دارد امتناع كند، مشروط بر اينكه مهر او حال باشد. ضمناً در صورت احراز عسرت زوج، وي مي‌توانـد كه مهر را به نحو اقسـاط پرداخت كند. با توجـه به حكم قانوني ماده مذكور كه مطلق مهر مورد نظر بوده و با عنايت به ميزان مهر كه با توافق طرفين تعيين گرديده، صدور حكم تقسيط كه صرفاً ناشي از عسر و حرج زوج در پرداخت يك جاي مهر بوده مسقط حق حبس زوجه نيست و حق او را مخدوش و حاكميت اراده وي را متزلزل نمي‌سازد، مگر به رضاي مشاراليها، زيرا اولاً حق حبس و حرج دو مقوله جداگانه است كه يكي در ديگري موثر نيست. ثانياً موضوع مهر در ماده مزبور دلالت صريح به دريافت كل مهرداشته و اخذ قسط يا اقساطي از آن دليل بر دريافت مهر به معناي آنچه مورد نظر زوجه در هنگام عقد نكاح بوده، نيست. بنابه مراتب راي شعبه ۱۹ دادگاه تجديدنظر استان اصفهان كه موافق با اين نظر است منطبق با قانون تشخيص مي‌شود.

اين راي بر طبق ماده ۲۷۰ قانون آيين‌دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب در امور كيفري در موارد مشابه براي دادگاه‌ها و شعب ديوان عالي كشور لازم‌الاتباع مي‌باشد

۴- حق حبس هم در ازدواج دایم وجود دارد و  هم در نکاح موقت.

۵- ناتوانی مرد در پرداخت مهریه موجب از بین رفتن حق حبس زن نیست،رای وحدت رویه ۷۰۸ یعنی حتی اگر مهریه اقساط شده باشد تا پایان آخرین اقساط همچنان زن می تواند از حق حبس خویش استفاده نماید.

۶- زن در صورتی می‌تواند برای دریافت مهریه از تمکین امتناع نماید که تاکنون اقدام به تمکین خاص نکرده باشد اگر زن حتی یک بار با رضایت و نه از روی اکراه و اجبار اقدام به تمکین خاص کند یعنی اقدام به برقراری رابطه جنسی با شوهر خود بنماید دیگر حق حبس نخواهد داشت و حق حبس ساقط می‌شود و نمی‌تواند برای دریافت مهریه از ایفای وظایف زوجیت و مباشرت امتناع کند.

 اما اگر به واسطه اکراه و تهدید به وظایف خود عمل کند حق حبس او ساقط نمی‌شود و می‌تواند بعد از رفع اکراه را از انجام وظایف امتناع نماید.

۷- وفق ماده ۱۰۸۵  قانون مدنی در صورت عدم تمکین زن به دلیل اعمال حق حبس زن از دریافت نفقه محروم نمی شود.

۸- عدم تمکین خاص برای استفاده از حق حبس و ثابت نشدن حق حبس کافی است و لازم نیست که زن هیچگونه تمکین عام نکرده باشد بنابراین اگر زن به خانه شوهر بیاید تمکین  عام کند اما با او رابطه برقرار نکند تمکین خاص رخ نداده و حق حبس او ساقط نمی‌شود.

۹- برابر رای وحدت رویه ۷۱۸ مصوب ۱۳۹۰ ،گرچه عدم تمکین خاص برای استفاده از این حق کافی است اما زن می تواند تا قبل از دریافت مهریه هم از تمکین خاص و هم از تمکین عام امتناع کرده و در خانه شوهر حاضر نشود.

 د: رای وحدت رویه شماره 718 ـ 13/2/1390 هیأت عمومی دیوان عالی كشور

       مستفاد از ماده 1085 قانون مدنی این است كه زن در صورت حال بودن مهر می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء مطلق وظایفی كه شرعاً و قانوناً در برابر شوهر دارد امتناع نماید، بنابراین رأی شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان لرستان كه با این نظر انطباق دارد به اكثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص و تأیید می‌گردد. این رأی طبق ماده 270 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور كیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی كشور و كلیه دادگاه‌ها لازم‌الاتباع است.

هیأت عمومی دیوان عالی كشور

۱۰- اقامتگاه زنی که به واسطه اعمال حق حبس برای دریافت مهریه در منزل شوهر حاضر نمی شود تابع شوهر نیست و تابع مرکز امور خود آن زن است زیرا این زن به خانه شوهر نیامده و این امتناع زن قانونی است.

اگر زنی قبلا ازدواج کرده باشد در نتیجه باکره نباشد و بعد آن با مرد دیگری ازدواج کند آیا در ازدواج دوم خود برای دریافت مهریه حق حبس دارد؟

بله زن در هر ازدواج برای دریافت مهریه می تواند از اولین تمکین در آن ازدواج امتناع کند.

اگر زنی برای مهریه خود طرح دعوا کند و حق حبس خود را نیز اعمال کند و در دعوای مطروحه با مرد گزارش اصلاحی تنظیم کنند مبنی بر اینکه مرد هر ماه یک سکه به زن پرداخت کند تکلیف ادامه حق حبس زن چیست؟

با انعقاد گزارش اصلاحی و تعیین یک سکه در هر ماه مهریه با توافق طرفین سررسید دار شده است و در نتیجه از این پس حق حبس زن از بین می رود اگر دادگاه مهریه را تقسیط کند حق حبس زن زایل نمی شود اما وقتی که خود طرفین چنین توافقی را می‌کنند حق حبس زایل می شود.

درج شرط عدم مهریه در ازدواج

۱-در ازدواج دایم :شرط باطل است اما  از  موارد باطل کننده عقد نیست و در نهایت زن مستحق اجرت المثل می گردد.

۲-در ازدواج موقت:ضمن اینکه این شرط باطل هست عقد را هم باطل می کند.

انواع و اقسام مهریه چیست؟

1-مهر المسمی : مهری است که ضمن عقد یا پیش از عقد معین شده

2-مهر المثل: نوعی از مهریه است که در برخی شرایط بر اساس وضعیت فردی، اجتماعی و خانوادگی زوجه و با توجه به زنان مشابه وی  و نزدیکان او و همچنین بر اساس عرف محل تعیین می شود.

3-مهر المتعه: مهریه ازدواج موقت است در برخی شرایط با توجه به وضعیت مالی مرد تعیین می شود.

تفویض مهر (ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی)

براساس ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث میتواند مهر را هر قدر بخواهد ‌معین کند.

۱- ممکن است در عقد ازدواج مهریه درج  نشود و  اختیار تعیین مهر به مرد یا خود زن یا شخص دیگری داده شود.

۲- این اتفاق در ازدواج دایم امکان پذیر است زیرا در ازدواج موقت میزان مهریه در عقد اگر مشخص نباشد عقد باطل است.

۳- اگر اختیار تعیین مهر به مرد یا شخص ثالثی واگذار شده باشد به زن مفوضه المهر می گویند  یعنی هر مهری که او تعیین کند حتی اگر  کم ارزش باشد به شرط اینکه مالیت داشته باشد صحیح است این مهریه می‌تواند کمتر معادل یا بیشتر از مهر المثل باشد.

۴- اگر اختیار تعیین مهر به زن داده شده باشد مهریه ای که او تعیین می کند نباید بیش از مهرالمثل باشد و اگر بیشتر بود نسبت به مازاد غیر نافذ و نیازمند تنفیذ شوهر است.

موارد پرداخت مهرالمسمی

۱- اگر طرفین در ازدواج دایم نسبت به مهریه خاصی توافق کرده باشند.

۲- اگر در ازدواج مهریه ذکر شود یا عدم مهر شرط شود ولی طرفین بعد از ازدواج و قبل از برقراری رابطه جنسی به مهر خاصی توافق نمایند.  این مطلب در ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی بیان شده است.

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی

هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد.

۳-در تفویض مهر، یعنی وقتی اختیار تعیین مهر به شوهر زن یا شخص دیگری داده شود مهریه ایشان بنا بر آنچه گفتیم نوعی مهرالمسمی است.

۴- اگر مهر المسمی تعیین شده باشد ولی در مالکیت دیگری باشد و صاحب مال نیز این امر را اجازه ندهد مثل یا قیمت مهرالمسمی باید پرداخت شود وفق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی این امر مقرر گردیده است.

ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی

همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود.

موارد پرداخت مهر المثل

۱- اگر در ازدواج مهریه ذکر شود یا عدم مهر شرط شود و قبل از آنکه طرفین توافق کنند بر مهریه بین آنها رابطه جنسی برقرار شود.

۲- ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی مشخص کرده است که اگر ازدواج ازدواج باطل باشد و رابطه جنسی بین زوجین انجام شود البته به شرطی که زن به باطل بودن ازدواج آگاه نباشد رابطه او مشمول مهرالمثل می شود و اگر زن عالم باشد به اینکه ازدواج باطل است رابطه مشمول عنوان زنا می شود و مهریه به او تعلق نمی گیرد.

ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی

در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.

3- ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی مقرر کرده است که اگر مهریه تعیین شده باشد اما مجهول باشد مهرالمثل جایگزین می شود.

ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی

در صورتی مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد ‌بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.

۴- اگر مهریه تعیین شده باشد اما مالیت نداشته باشد مهرالمثل جایگزین آن می شود.

موارد پرداخت مهریه المتعه به چه صورت است؟

در صورت وجود تمام شرایط زیر مهر المتعه در نظر گرفته می شود. ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی

ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی

هر گاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از ‌آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.

۱- اگر در عقد نکاح دایم مهر معین نشود یا عدم مهر شده باشد یا مهریه به دلیل مجهول بودن یا مالیات نداشتن باطل باشد.

۲- به واسطه طلاق بین زوجین جدایی حاصل شود نه به واسطه فرد یا انفساخ ازدواج یا فوت.

۳- طلاق قبل از رابطه جنسی بین زوجین رخ دهد.

۴- طلاق از جانب مرد باشد یعنی مرد همسر خود را طلاق دهد بنابراین اگر زن تقاضای طلاق کرده باشد به او مهرالمتعه تعلق نمی گیرد.

۵- مهرالمتعه ویژه ازدواج دایم است اگر در عقد موقت مهریه معین نشده باشد یا عدم مهر شرط شده باشد یا مهریه به واسطه مجهول بودن یا مالیت نداشتن باطل باشد نکاح منقطع باطل است و مهرالمتعه پرداخت نمی شود.

مواردی که قانونا مرد هیچگونه مهری پرداخت نمی کند!

در موارد زیر مهری بر عهده مرد نیست:

۱- اگر در عقد مهریه معین نشده باشد یا عدم مهر شرط شده باشد یا مهریه  مجهول بوده یا مالیات نداشته و قبل از رابطه جنسی زوجین یکی از آنها فوت کند. ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی

ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی

در مورد ماده قبل اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد زن مستحق هیچگونه مهری نیست.

۲- اگر ازدواج باطل باشد و بین زن و مرد رابطه جنسی رخ ندهد.ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی

ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی

در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌ تواند آن را ‌استرداد نماید.

۳- اگر ازدواج باطل باشد رابطه جنسی انجام شده باشد ولی زن آگاه به باطل بودن ازدواج باشد. ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی

۴- ازدواج قبل از رابطه جنسی فصل شود البته این مورد یک استثنا دارد آنهم هم این است که عیبی در مرد وجود داشته باشد که در این صورت نصف مهریه به زن تعلق می گیرد.

موارد پرداخت نصف مهریه مندرج در عقدنامه

۱- ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی بیان داشته است اگر مرد قبل از رابطه جنسی زن را طلاق دهد در این صورت مهریه پرداخت نشده باشد نصف آن پرداخت می شود و اگر پرداخت شده باشد نصف آن برگردانده می شود.

ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی

هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد‌ حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.

۲- ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی  بذل مدت را مشخص کرده است یعنی در ازدواج موقت قبل از رابطه جنسی مرد مدت را به زن ببخشد .

ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی

در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را بدهد.

۳-اگر قبل از رابطه جنسی میان زوجین به خاطر وجود عیب در مرد، زن ازدواج را فسخ کند.اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را باید بپردازد.

موارد پرداخت نصف مهرالمثل

 اگر قبل از رابطه جنسی به واسطه عیب در مرد از جانب زن ازدواج فسخ شود، و مهریه تعیین نشده باشد در این صورت به زن نصف مهرالمثل تعلق می گیرد.

تاثیرات طلاق در مهریه

۱-اگر طلاق قبل از رابطه جنسی باشد ،زن مستحق نصف مهرالمسمی مندرج در عقدنامه است.و اگر مهری درج نشده باشد مستحق دریافت مهر المتعه است‌.

۲-اگر طلاق بعد از رابطه جنسی باشد زن مستحق تمام مهر المسمی مندرج در عقدنامه است .و اگر مهر المسمایی نباشد، به زن مهر المثل تعلق می گیرد.

تاثیر فسخ ازدواج بر مهریه چیست؟

۱-اگر فسخ قبل از رابطه جنسی باشد هیچ مهریه ای به زن پرداخت نمی شود مگر به خاطر وجود عیب در مرد زن ازدواج را فسخ کند که نصف مهر به وی تعلق می گیرد.اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را مرد باید بپردازد.

۲-اگر فسخ بعد از رابطه جنسی باشد ،صرفنظر از آنکه دلیل فسخ نکاح چه چیزی باشد ،زن مستحق تمام مهرالمسمی است اگر مهرالمسمی نباشد مهرالمثل می گیرد.

انفساخ ازدواج بر مهریه چه تاثیری دارد؟

۱-اگرانفساخ قبل از رابطه جنسی باشد  نصف مهر به زن تعلق می گیرد.اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را باید بپردازد.

۲-اگر بعد از رابطه جنسی باشد ،صرفنظر از آنکه دلیل فسخ نکاح چه چیزی باشد ،زن مستحق تمام مهرالمسمی است. اگر مهرالمسمی نباشد مهرالمثل می گیرد.

admin