عده چیست و زن بعد از طلاق چه مدت باید عده نگه دارد؟
یکی از موارد حقوقی که در رابطه با آن سؤالات زیادی مطرح می‌شود، عده است. شاید بپرسید عده چیست؟ در پاسخ باید بگویم که عده به معنای مدت زمانی است که یک زن بعد از فوت یا طلاق از همسرش، اجازه ازدواج در این بازه زمانی را ندارد و اگر ازدواج کند پیوند مشترک او باطل محسوب شده و قابل قبول نمی‌باشد.
زنانی که از همسران خود جدا می‌شوند، باید عده را نگه دارند و اگر طلاقشان از نوع رجعی بوده است همسر باید بتواند به او رجوع کند و اگر طلاق رجعی نیز نبود، باید به خاطر احترام به زندگی مشترک عده نگه داشته شود. اگر زنی از همسرش جدا شده باشد باید احتمالات بارداری را نیز در رابطه با عده در نظر بگیرد. اگر زنی همسرش فوت کرده باشد، باید برای احترام به زندگی مشترک عده نگه دارد که انواع آن به شرح زیر است:
انواع عده چیست
عده انواع مختلفی دارد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
- عده وفات: زمانی که همسر خانم فوت می‌کند تحت هر شرایطی باید عده نگه دارد.
- عده طلاق: مربوط به بعد از طلاق است که بنا بر یائسه یا باکره بودن و هم چنین نوع طلاق متفاوت است.
- عده در عقد موقت: این نوع عده هم بسته به فوت یا طلاق از شوهر متفاوت است.
- عده با همسر مفقودالاثر: عده این مدت بسته به نظر شخص صلاحیت دار متفاوت است.
- عده زن یائسه: در صورت فوت شوهر باید ایام حیض نگه دارد.
اگر می‌خواهید بیشتر در رابطه با عده بدانید، در ادامه این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو، همراه ما باشید.
“مقاله پیشنهادی”
شما می توانید از طریق لینک زیر از وکلای موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو مشاوره حقوقی رایگان دریافت نمایید.
فهرست محتوا
- عده وفات چند روز است؟
- عده طلاق رجعی چند روز است؟
- عده عقد موقت چند روز است؟
- عده مفقودالاثر شدن همسر چیست؟
- عده زن باردار چند روز است؟
- مجازات نگه نداشتن عده چیست؟
- عده طلاق توافقی
- خواستگاری در عده طلاق
- خواستگاری در عده طلاق خلع
- عده طلاق رجعی
- آیا طلاق بائن عده دارد؟
- خواستگاری در زمان عده طلاق بائن
- عده بعد طلاق چیست؟
عده وفات چند روز است؟
همانطور که گفتیم یکی از انواع عده مربوط به عده بعد از فوت همسر می باشد. در این شرایط زوجه باید به احترام زندگی مشترک و همچنین در صورت باردار بودن، عده نگه دارد. این عده بر خلاف انواع دیگر ارتباطی با عقد دائم یا موقت ندارد و در هر صورت خانم باید آن را در نظر بگیرد.
عده وفات شوهر به مدت چهار ماه و ۱۰ روز است هم چنین تفاوتی ندارد که زن با همسرش رابطه زناشویی برقرار نکرده باشد و یا حتی یائسه باشد، چرا که در هر حال باید آن عده را نگه دارد. در شرایطی که خانم باردار باشد و همسرش فوت کند، باید تا زمان زایمان خود عده را نگه دارد. اگر تا زمان زایمان او چیزی کمتر از ۴ ماه و ۱۰ روز باقی مانده باشد باید همان چهارماه و ده روز را ملاک قرار داده و اگر بیشتر از این زمان است، باید تا هنگام زایمان خود صبر کند.
بر اساس ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی عده وفات چهار ماه وده روز است و فرقی ندارد که عقد از نوع دائم یا منقطع باشد و فقط اگر زن حامله باشد در آن صورت عده وفات تا موقع وضع حمل او ادامه پیدا می‌کند. اگر خانم ارتباط زناشویی برقرار کرده باشد و یا در دوران یائسگی باشد، بعد از طلاق باید عده نگه دارد. مدت عده طلاق سه ماه و ده روز است و از دیدگاه فقهی زن باید سه نوبت عادت ماهیانه و سپس پاک شدن را بگذراند.
بر اساس ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی عده طلاق و عده فسخ نکاح بعد از سه بار پاکی زن از عادت زنانگی است در غیر اینصورت عده او سه ماه است. در صورتی که زن باردار باشد و از همسرش جدا شود عده او تا زمان زایمانش باید نگه داشته شود همچنین اگر زن یائسه باشد یا دختری که در سن نابالغی باشد و حامله نشود و یا زنی که با همسرش رابطه زناشویی برقرار نکرده باشد هم نیاز نیست که عده نگه دارند.
عده طلاق رجعی چند روز است؟
طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در آن مرد می‌تواند دوباره به زن رجوع کند و فرصت بازگرداندن زندگی را دارد. اما در رابطه با عده طلاق رجعی باید بدانید که در ایام عده، مرد می‌تواند بدون جاری شدن صیغه عقد به همسرش رجوع کند. مدت عده این نوع طلاق سه ماه و ده روز است. اگر زن در این مدت با کسی رابطه برقرار کند، آنها تا آخر عمر به یکدیگر حرام هستند و اگر ازدواج نیز بکنند ازدواجشان باطل محسوب می‌شود.
عده عقد موقت چند روز است؟
عده در عقد موقت با عقد دائم متفاوت است. اگر عقد میان زوج و زوجه به صورت موقت باشد، زن در زمان عقد موقت اگر در سنی باشد که عادت ماهیانه شود باید به مدت دوبار عادت ماهیانه شدن عده نگه دارد ولی اگر در سنی می‌باشد که عادت ماهیانه نمی‌شود، باید ۴۵ روز عده نگه دارد. البته اگر عقد موقت باشد و همسر فوت شود باید عده وفات نگه داشته شود.
عده مفقودالاثر شدن همسر چیست؟
اگر مردی برای مدتی طولانی حضوری نداشته باشد و زن نتواند اثری از او پیدا کند، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و اعلام مفقودالاثری کند و بعد از مدت زمان چهار سال اگر باز هم زن نتوانست آثاری از مرد را پیدا کند، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و صیغه طلاق برایش جاری شود. این طلاق را طلاق غیابی می‌نامند و مدت عده طلاق غیابی، چهارماه و ده روز می‌باشد. در این مدت اگر مرد بازگردد، می‌تواند به همسرش رجوع کند. زنی که شوهرش مفقودالاثر شده باشد و حکم طلاق داده باشد، باید از تاریخ طلاق عده وفات را نگاه دارد و این در ماده ۱۱۵۶ قانون مدنی اعلام شده است.
عده زن باردار چند روز است؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم اگر زنی باردار باشد و شوهرش فوت کند، زن باید به مدت چهار ماه و ده روز صبر کند ولی اگر به زمان وضع حمل او بیشتر از ۴ ماه و ۱۰ روز مانده باشد، باید تا زمان زایمان خود عده نگه دارد.
مجازات نگه نداشتن عده چیست؟
اگر زن و مردی در زمان عده ازدواج کنند، ازدواج آنها باطل به شمار می‌رود و برای خانم ازدواج باطل است. اما اگر مردی در ایام عده اقدام به ازدواج کند علاوه بر این که ازدواج او باطل است، مجازات هم می‌شود. در صورتی که همسر او نیز از این موضوع آگاه باشد، او نیز مجازات می‌شود، حتی اگر رابطه با او برقرار نکرده باشد.
بر اساس قانون مجازات اسلامی اگر کسی عمداً عده نگاه ندارد، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم شده و یا باید 3 تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی بپردازد، که این افراد شامل هر زنی می‌شود که در قید زوجیت با شخصی که از او عده نگه داشته با دیگری باشد و خود را به عقد دیگری در آورد. همچنین اگر زنی شوهر دار باشد یا در عده دیگری قرار دارد، نباید برای خود ترویج کند.
عده طلاق توافقی
اگر بخواهید درباره مفهوم عده در طلاق توافقی و مدت زمان آن بدانید، باید بگویم که این طلاق ممکن است رجعی یا بائن باشد. زوج در طلاق رجعی می‌تواند بعد از جاری شدن صیغه طلاق، در مدت عده رجوع کرده و نکاح خود را با همسرش ادامه دهد. در این حالت پس از رجوع مرد، جاری شدن مجدد صیغه عقد نیاز نیست. در مقابل نوع دیگری از طلاق وجود دارد که به نام طلاق بائن می‌باشد بعد از جاری شدن صیغه طلاق دیگر امکان رجوع و بازگشت مرد به زن وجود ندارد. در صورتی که هر دو طرف خواستار بازگشت به زندگی زناشویی برای بار دوم باشند، باید عقد نکاح میان آن دو مجدداً جاری گردد.
عده برای عقد نکاح دائم ۱۰۰ روز یا همان سه ماه و ده روز است و برای عقد از نوع موقت یک ماه و ۱۵ روز می‌باشد که در صورت داشتن فرزند و باردار بودن، باید تا زمان وضع حمل عده نگه دارند.
در طلاق توافقی نیز باید عده نگاه داشته شود در طلاق خلع و مبارات دادگاه رأی خود را به این صورت ذکر می‌کند که در طلاق بائن عده وجود ندارد. طلاق توافقی نیز عده ندارد اما برخی بر این باورند که این تصور غلط است. در طلاق توافقی نیز عده همان سه ماه و ۱۰ روز است، مگر اینکه زن باردار باشد که در این صورت تا زمان وضع حمل او ادامه پیدا می‌کند.
تا به اینجای کار با عده طلاق بائن، عده فسخ نکاح و به طور کلی عده زن در شرایط مختلف آشنا شدید؛ حال می‌خواهیم به سایر حالت‌های عده بپردازیم.
خواستگاری در عده طلاق
طلاق از هر نوعی که صورت گرفته باشد در شرایطی که زن باکره یا دوشیزه نباشد، نیازی به گذراندن دوره عده نیست. عده در طلاق به صورت قانونی ۲ ماه و ۱۰ روز در نظر گرفته می‌شود. از دیدگاه فقهی سه دوره عادت ماهیانه خانم و پاک شدن از آن است که در این مدت زن حق ازدواج ندارد و اگر ازدواجی صورت گیرد، باطل محسوب می‌شود.
خواستگاری در عده طلاق خلع
شاید بپرسید که عده طلاق خلع چند روز است و یا شرایط خواستگاری در عده طلاق خلع چگونه است؟ باید بگوییم در مدت عده خواستگاری دارای شرایط خاصی است. اگر زن در مدت عده طلاق رجعی باشد، خواستگاری کردن از او به طور کامل حرام است، چرا که زن شوهردار به حساب می‌آید و انتظار می‌رود که مرد به زن رجوع کند. در طلاق از نوع خلع خواستگاری کردن و هر صورت که باشد حرام نیست اما از نظر فقهی جایز نمی‌باشد.
عده طلاق رجعی
قانون مدنی در ماده ۱۱۴۳ اقسام طلاق را مطرح کرده و از طلاق رجعی و طلاق بائن نام برده است. همانطور که می دانید طلاق رجعی طلاقی است که مرد در آن امکان رجوع دارد و طلاق بائن طلاقی است که مرد دیگر امکان بازگشت به زندگی مشترک را ندارد. بنابراین عده در طلاق رجعی مطرح می‌شود.
در طلاق رجعی چون امکان رجوع مرد وجود دارد، باید مدت عده نگه داشته شود اما در طلاق خلع که زن مهریه خود را به مرد می‌بخشد و از او جدا می‌شود، به نوعی حق طلاق از مرد را به دست آورده و نیازی به نگه داشتن عده نیست. عده طلاق رجعی بر اساس قانون، سه طهر است مگر اینکه زن به اقتضای سن عادت زنانگی نداشته باشد، به دلیل بیماری خاصی رحم نداشته باشد و در این صورت عده او سه ماه است.
آیا طلاق بائن عده دارد؟
شاید بپرسید که عده طلاق بائن چقدر است؟ عده در طلاق بائن بر اساس ماده 1150 قانون مدنی سه طهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در در این شرایط عده او 3 ماه می‌باشد. عده طلاق و فسخ نکاح اگر زن به اقتضای سن عادت زنانگی نداشته باشد، 5 روز است و در مورد نکاح منقطع حامله نبودن زن دو طهر است.
خواستگاری در زمان عده طلاق بائن
خواستگاری در زمان عده طلاق بائن برای دختری که دوشیزه و یا باکره باشد صحیح است. اما برای زنی که طلاق بائن همراه با رابطه زناشویی و نزدیکی داشته، جایز نمی‌باشد اما حرام هم نیست. حکم خواستگاری در طلاق رجعی حرام محسوب است چرا که زن هنوز امکان مراجعه شوهرش را دارد و شوهردار به حساب می‌آید.
عده بعد طلاق چیست؟
با منحل شدن ازدواج، زن نمی‌تواند تا مدت زمانی با شخص دیگری ازدواج کند. این مدت عده نام دارد یعنی زمانی که زن باید صبر کند و شوهر دیگری را برای خود اختیار نکند.
در قانون مدنی مدت عده طلاق ۳ طُهر (پاکی زن از عادت ماهانه) است. در حکم دادگاه قید می‌شود زمانی که زن باردار باشد باید تا زمان زایمان عده نگه دارد و تنها در ۲ شرایط است که زن نیازی نیست عده نگه دارد:
- زمانی که زن یائسه باشد.
- بین زن و مرد رابطه زناشویی شکل نگرفته باشد.
در قانون مدنی برای عده طلاق و فسخ نکاح بیان شده که:
- عده طلاق و فسخ نکاح در مورد نکاح منقطع در صورت حامله نبودن زن دو طهر است. مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت ۴۵ روز می‌باشد.
- برای خانم‌های باردار، عده تا زمان وضع حمل آنان است.
- زنان یائسه و زنانی که رابطه جنسی و نزدیکی نداشته‌اند برایشان عده طلاق و عده فسخ نکاح وجود ندارد و فقط عده وفات دارند.
- زنی که شوهر او غایب مفقودالاثر است و حاکم او را طلاق داده باشد، باید از تاریخ طلاق عده وفات نگه دارد.
- زنی که به شبهه با کسی نزدیکی کرده باید عده طلاق نگه دارد.
شما می‌توانید همه سوالات حقوقی خود را در رابطه با عده و انواع آن، مسائل مربوط به عده در طلاق و یا وفات و … را از کارشناسان خبره موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو بپرسید.
