هر آنچه باید درباره قوانین انحصار وراثت بدانید

• admin
• • ارث
  • ارث انحصار وراثت
  • مقاله ها

حتماً تا به حال بارها کلماتی همچون ارث، انحصار وراث، وارث، وصیت نامه و … را شنیده‌اید. در این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو، می‌خواهیم به بررسی همه این مفاهیم بپردازیم و هر گونه سوالی که برایتان در زمینه قوانین انحصار وراثت وجود دارد را پاسخ بدهیم. در ابتدای کار می‌خواهیم دانیم که اصلاً انحصار وراثت به چه معناست؟

در یک تعریف جامع و کامل، می‌توان گفت، زمانی که فردی فوت می‌کند، هر آنچه از مال و اموال و دارایی‌های او برای بازماندگان و وابستگانش باقی می‌ماند، ارث گفته می‌شود. کسانی که از این دارایی‌ها سهم می‌برند، وارثان یا وُراث خوانده می‌شوند و نحوه تقسیم اموال متوفی میان وارثان را انحصار وراثت می گویند.

به عبارت دیگر هر چیزی که از شخص فوت شده به سایر بستگانش قابل انتقال باشد، چه جنبه مادی داشته باشد و چه امتیاز یا سهمی باشد، ارثیه نام می‌گیرد و معمولاً اشخاص پیش از مرگ و در زمان حیات خود در برگه‌ای نحوه تقسیم اموال و دارایی‌هایشان به افراد را ذکر می‌کنند که به این برگه وصیت نامه می گویند.

به طور کلی باید به وصیت متوفی بعد از مرگش عمل شود و با خواست او دارایی‌ها تقسیم شود، اما به طور کلی قوانین بسیاری برای انحصار و وراثت که نام دیگر حصر وراثت نیز می‌باشد، وجود دارد. بنابراین قوانین موجود، تعیین کننده این هستند که ارثیه به چه کسانی با چه میزان تعلق می‌گیرد و برای تقسیم آن باید چه کارهایی انجام شود.

مطابق با احکام ارث در قانون مدنی دو فاکتور نَسَب و سَبَب طبقه وراث را مشخض می‌کند. معمولاً ارث به طبقه اول می‌رسد و طبقات بعدی شامل ارث متوفی نمی‌شوند، همچنین درجه نزدیکی به متوفی یعنی درجه 1 بودن و یا درجه 2 بودن بر تقسیم ارث و میزان تعلق گرفتن آن به افراد مؤثر است. در ادامه بیشتر درباره مسائل مربوط به ارث و میراث و انحصار و وراثت، صحبت می‌کنیم.

مسائل حقوقی در رابطه با گواهی حصر وراثت، انحصار ورثه، تعیین تکلیف ارث، اعتراض به میزان سهم الارث و سار موارد را به وکلای حرفه‌ای بسپارید.

قوانین انحصار وراثت – گواهی انحصار وراثت چیست؟

زمانی که وُراث توسط دادگاه مشخص می‌شوند، گواهی با نام گواهی انحصار وراثت از جانب دادگاه صادر می‌گردد. به واسطه صدور این گواهی که توسط شورای حل اختلاف و در محل زندگی فرد متوفی می‌باشد، میزان ارثیه و سهم هر یک از وارثان متوفی مشخص می‌گردد. وارثان برای دریافت این گواهی باید درخواست بدهند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند برای اینکار اقدام کنند.

اموال فردی که فوت شده بنا به وصیتی که بر جای گذاشته و دریافت گواهی حصر و وراثت بین ورثه تقسیم می‌شود. البته توجه داشته باشید که اگر فردی مفقود الاثر شده باشد، نمی‌توان اموال او را انحصار وراثت کرد، مگر اینکه فوت او به اثبات برسد یا مدت زمان بسیاری بگذرد و احتما بر این باشد که زنده نمانده است.

نکته دیگری که باید مد نظر قرار دهید این است که برای تقسیم ارث، داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی است. چرا که برای انجام همه امورات ثبتی، بانکی و حقوقی متوفی این گواهی باید ارائه شود. در صورتی که بازماندگان متوفی گواهی مذکور را دریافت نکنند، امکان انتقال اموال و یا تقسیم آن‌ها را میان خودشان ندارند و بانک‌ها و اداره جات مرتبط با این امور نیز از ارائه خدمات معذور خواهند بود.

گواهی انحصار ورثه با توجه به میزان اموال و دارایی‌های متوفی، در دو نوع محدود و نامحدود صادر می‌شود. گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود صادر می‌گردد. در صورتی که ارزش دارایی‌های متوفی بیش از 50 میلیون تومان باشد، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می‌شود و باید برای پیدا کردن کلیه وراث احتمالی در روزنامه، آگهی منتشر شود. اما در صورتی که اموال متوفی کمتر از این مبلغ باشد، گواهی انحصار ورثه محدود از سوی شورای حل اختلاف صادر می‌شود.

خوب است بدانید که برای اخذ گواهی حصر وراثت به شکل نامحدود تقریباً 1 ماه زمان لازم است ولی نوع محدود آن را می‌توان در یک هفته تهیه کرد. همچنین امکان اعتراض به این گواهی نیز وجود دارد و ممکن است برخی از وراث نسبت به تعیین سهم الارث خود معترض باشند که امکان اعتراض و شکایت برای آنان وارد است و با رسیدگی، نتیجه مشخص می‌شود.

قوانین انحصار وراثت – میزان سهم الارث برای نزدیکان متوفی چقدر است؟

اگر وارث متوفی، مادرش باشد، سهم الارث او با وجود فرزند، یک ششم و بدون فرزند، یک سوم از اموال است.

اگر وارث متوفی شوهرش باشد، سهم الارث او با وجود فرزند، یک چهارم و بدون فرزند، یک دوم از اموال است.

اگر وارث متوفی زن او باشد، سهم الارث او با وجود فرزند، یک هشتم و بدون فرزند، یک چهارم از اموال است.

نکته مهمی که درباره ارث زن از شوهرش وجود دارد این است که اگر مردی از دنیا برود و از زنش خود نوه یا فرزندی نداشته باشد، از اموال مرد، یک چهارم برای زن در نظر گرفته می‌شود ولی قانون در صورتی که زن و مرد دارای فرزند یا نوه باشند، سهم زن را یک هشتم از اموال مرد در نظر گرفته است.

همچنین اگر مردی با چند زن ازدواج کرده باشد، از آنجایی که بعد از مرگ، یک هشتم از اموالش به زنش می‌رسد، این یک هشتم اموال باید میان زنان او به طور یکسان تقسیم شود.

نکته مهم دیگر آن است که در برخی موارد وارث یک فر متوفی از گرفتن ارثیه محروم می‌شود. دلیل این موضوع می‌تواند ارتکاب به قتل، برده بودن، کفر، زنا و یا لعان باشد.

قوانین انحصار وراثت – با مراحل انحصار وراثت آشنا شوید

برای درخواست انحصار وراثت همانطور که گفتیم، هر یک از وراث می‌توانند با مراجعه به شوراهای حل اختلاف در محل اقامت متوفی برای صدور گواهی حصر و ورثه اقدام کنند. شخصی که درخواست صدور این گواهی را می‌دهد، باید همه اطلاعات خود، متوفی و وارثان او را بنویسد و به صورت کتبی آن را به شورای حل اختلاف تحویل بدهد. سپس لیستی از اموال منقول و غیر منقول شخص وفات یافته تهیه می‌شود و همچنین وصیت او نیز ارائه می‌گردد.

فرم‌های مربوط به درخواست گواهی انحصار وراثت نیز باید تکمیل شود به مرجع صالح ارائه گردد. سپس با پرداخت هزینه‌های مصوب برای چاپ آگهی در روزنامه و سایر موراد چنانچه بعد از گذشت یک ماه، شخصی اعتراضی نکرد و ورثه جدیدی مشخص نشد، دادگاهی برای صدور گواهی حصر و وراثت از سوی قاضی تشکیل می‌شود. اگر شما دارای یک وکیل برای پیگیری کارهای انحصار وراثت خود باشید، او همه این مراحل را برای شما انجام خواهد داد.

قوانین انحصار وراثت – مدارکی که باید برای انحصار وراثت تهیه کنید

زمانی که می‌خواهید تکلیف انحصار و وراثت را مشخص کنید، دادگاه از شما مدارکی را می‌گیرد که در ادامه آن را عنوان می‌کنیم.

• اصل و کپی برابر با اصل گواهی فوت
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی کلیه وارثان متوفی
• استشهادیه محضری
• رسید مالیات بر ارث یا گواهی مالیاتی
• عقد یا رونوشتی از آن
• وصیت نامه متوفی

توجه داشته باشید که با فوت هر شخص، اداره ثبت احوال مرگ او را ثبت نموده و شناسنامه‌اش را باطل می‌کند. در این شرایط یک گواهی فوت به ورثه ارائه می‌گردد. همچنین باید بعد از درگذشت متوفی یک کپی از عقدنامه همسر یا همسران دائمی‌اش نیز برای درخواست گواهی انحصار وراثت ضمیمیه پرونده شود. دلیل این کار آن است که مهریه همسر دائمی متوفی مانند دینی بر گردش خواهد بود و باید حتماً قبل از تقسیم اموال مهریه برداشته و به زن متوفی داده شود.

برای گواهی استشهادیه محضری نیز باید توجه داشته باشید که نام کلیه وُراث در فرم دادگاه ذکر شود و از میان کسانی که ارث می‌برند، دو نفرشان این برگه را در دفتر اسناد رسمی کشور امضا کنند.

قوانین انحصار وراثت – هزینه انحصار وراثت به چه صورت است؟

به طور کلی برای مسئله انحصار و وراثت در صورتی که وکیل بگیرید و نیاز باشد که گواهی حصر و وراثت نامحدود بگیرید و در روزنامه آگهی چاپ کنید، هزینه‌هایی برای این موارد باید پرداخت نمایید. از طرفی درخواست گواهی انحصار وراثت نیز هزینه معادل با ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان خواهد داشت.

قوانین انحصار وراثت – خانه را چگونه بین ورثه تقسیم ارث می‌کنند؟

اگر فرد متوفی خانه‌ای از خود بر جای گذاشته باشد، از لحاظ قانونی این خانه به همسر و فرزندانش می‌رسد. همسر متوفی یک هشتم سهم می‌برد و فرزندان از خانه پدری خود به این صورت ارث می‌برند که سهم پسران دو برابر دختران است. اگر مردی فوت کند، همسرش می‌تواند به همراه فرزندان در خانه زندگی کند همگی در خانه سهم دارند. فرزندان نیز می‌توانند سهم خود را بفروشند مگر اینکه متوفی در وصیت خود نوشته باشد که تا زمان فوت همسرش فرزندان از فروش سهم خود از خانه، دست نگه دارند و بعد از فوت او اینکار را انجام دهند.

خوب است بدانید که اگر متوفی در زمان حیات خود بخشی از خانه را به نام همسرو فرزندانش زده باشد و سهمی به آن‌ها انتقال داده باشد، بعد از فوتش تعیین تکلیف برای باقی خانه صورت می‌گیرد. در صورتی هم که ملک را نتوان به صورت سهم بندی برای ارث مشخص کرد، بعد از اقدام به فروش آن باید سهم الارث هر یک از ورثه مشخص و به او داده شود.

قوانین انحصار وراثت – آیا والدین می‌توانند فرزندانشان را از ارث محروم کنند؟

مطابق با قانون مدنی، والدین حتی با وصیت نامه هم نمی‌توانند ورثه را از سهم ارثشان محروم کنند. چرا که این وصیت قابل قبول نیست و چنانچه والدین بخواهند به برخی از فرزندان بیشتر از سایرین سهم برسد و یا اصلاً چیزی به برخی از آنان نرسد، باید راه‌های قانونی را طی کنند که یکی از اقدامات در این راه، عقد قرارداد «صلح عمری» است. با تنظیم این قرارداد متوفی قبل از مرگش ملک خود را به کسی که صلاح می‌بیند منتقل می‌کند و تا زمانی که آن شخص زنده است، ورثه هیچ دخل و تصرفی در آن ندارند و حتی نمی‌توانند ملک را بفرشوند و اجاره بدهند.

اگر شخصی دو وصیت نامه داشته باشد، اموال او چگونه به انحصار وراثت می‌رسد؟

گاهی برخی از افراد دو وصیت نامه تنظیم می‌کنند. در این شرایط ممکن است این شبهه به وجود بیاید که باید به کدام یک از این دو وصیت عمل کرد؟ در پاسخ باید بگوییم که با توجه به قانون، عمل کردن به وصیتی که تاریخ تنظیم آن جدیدتر است صحیح است. اما چنانچه هر دو وصیت در یکی روز و یک زمان تنظیم شده باشند، در صوتی که تعارضی وجود نداشته باشد، باید به هر دوی آن‌ها عمل شود.

همچنین باید به این موضوع توجه شود که یکی از وصیت‌ها موراد موجود در وصیت دیگر را نقض نکند و مربوط به ثلث اموال باشد. اگر مربوط به بیش از ثلث اموال باشد و ناقض دیگری، هر دو وصیت باطل هستند و نیازی به عملی کردن آن‌ها نیست. در اینگونه مواقع، وکیل انحصار وراثت به خوبی می‌تواند ثلث اموال متوفی را مشخص کند و به بررسی وصیت نامه بپردازد. همچنین توجه داشته باشید که ثلث اموال با کسر هزینه کفن و دفن دین‌ها و هزینه‌های واجب، شناخت دارایی‌های خالص و … صورت می‌گیرد.

قوانین انحصار وراثت – برگه استشهادیه محضری در روال انحصار وراثت چیست؟

این گواهی بیانگر این است که از جانب محضر نیز استعلامات لازم گرفته شده و مشکلی در حصر و وراثت وجود ندارد. برای دریافت این برگه باید باید یکی از وراث به نمایندگی از سایرین به دفاتر رسمی مراجعه کند و فرم درخواست گواهی استشهادیه را تکمیل کند. او باید اسامی همه وراثان را اعلام کند و امضای آنان را بگیرد.

در صورتی که یک یاچند نفر از وراث در انحصار وراثت همکاری لازم را نکنند و یا دسترسی به آنان امکان پذیر نباشد، یعنی یا خارج از کشور باشند و یا مدارک شناسنامه و هویتشان موجود نباشد، بنابر درخواست ذی نفعان، از اداره ثبت احوال توسط شورای حل اختلاف استعلامی گرفته می‌شود و روال ادامه می‌یابد.

قوانین انحصار وراثت – فرآیند انحصار و وراثت را چگونه و از کجا شروع کنیم؟

در صورتی که وکیل داشته باشید، تمام مراحل به واسطه او انجام خواهد شد ولی اگر وکیل نداشته باشید، باید مدارک لازم برای انحصار وراثت را به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه بدهید و درخواست دریافت گواهی کنید. با صدور گواهی انحصار وراثت و تحویل آن به شورای حل اختلاف همه چیز طبق روال پیش می‌رود و سهم هر کدام مشخص می‌شود. مراحل قانونی متعددی در این مسیر وجود دارند که در ادامه به معرفی و توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

دریافت فرم مخصوص انحصار وراثت

این فرم که از شورای حل اختلاف گرفته می‌شود، شامل نام تمامی وراثان و نسبت آن‌ها با متوفی و مشخصات کاملشان است.

تأیید و مشخص شدن ورثه شخص متوفی

مرحله بعد از دریافت فرم حصر و وراثت، تائید وراثان است. با مراجعه به دفتر اسناد رسمی، و دریافت فرم استشهادیه از شورای حل اختلاف و همراه داشتن گواهی فوت، اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی وراث و همچنین شهادت دو نفر از وارثان که از نزدیکان متوفی نیز باشند، باید به شکل رسمی، در دفتر اسناد رسمی کشور، فرم مربوطه امضا شود و دوباره به شورای حل اختلاف تحویل داده شود.

مالیات بر ارث باید پرداخت شود

زمانی که دارایی‌های منقول و غیر منقول متوفی مشخص می‌شود، باید تعیین تکلیفی در رابطه با این اموال صورت گیرد. اولین قدم این است که به اداره دارایی مراجعه شود و مالیات بر ارث مورد ارزیابی قرار گیرد. بعد از مشخص شدن مالیات و پرداخت کردن آن از سوی ورثه، رسیدی توسط اداره دارایی صادر می‌شود که برای انحصار وراثت الزامی است.

رفتن به شورای حل اختلاف و ارائه مدارک لازم

با در دست داشتن مدارک قانونی و مورد نیاز برای انحصار وراثت، ورثه می‌توانند با مراجعه به شورای حل اختلاف و تحویل این مدارک به این بخش، کار را به سرانجام برسانند. مدارک قانونی که باید به شورای حل اختلاف داده شود، عبارتند از:

1. فرم مربوط به انحصار وراثت که از دفتر اسناد رسمی گرفته شده و به امضا رسیده باشد
2. کپی برابر با اصل شناسنامه وراث و همچنین گواهی فوت او
3. کپی برابر با اصل عقدنامه همسر فردی که فوت شده
4. ارائه دادخواست گواهی انحصار وراثت
5. تحویل رسیدی از گواهی مالیاتی که مشخص می‌کند مالیات بر ارث تعیین تکلیف شده است

توجه داشته باشید که نیازی نیست همه وراث برای دادن این مدارک به شورای حل اختلاف مراجعه کنند و تنها کافیست یکی از وراث به نمایندگی از سایرین مراجعه کند و مدارک را ارائه نماید.

ثبت آگهی در روزنامه برای پیدا شدن وراث احتمالی

گاهی دارایی‌های متوفی بیش از 50 میلیون تومان است. در این شرایط باید گواهی انحصار ورثه نامحدود گرفته شود و دادستان قضایی مسئولیت تشخیص وراث فرد متوفی را بر عهده می‌گیرد. همچنین در روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی منتشر می‌شود تا اگر شخصی ورثه باشد و نامش از قلم افتاده، پیدا شود و سهم او نیز در نظر گرفته شود. اگر با گذشت یک ماه شخصی خود را معرفی نکرد، دادگاه رأی خود را صادر می‌کند.

نحوه تقسیم ارث بین فرزندان

بعد از نهایی شدن گواهی انحصار وراثت، ورثه می‌توانند اموال را میان خودشان تقسیم کنند. تا قبل از این اقدامات هیچ چیز از اموال منقول و غیر منقول متوفی نباید با نظر شخصی تقسیم شود. در قانون حاکم بر جهموری اسلامی زن یک هشتم از اموال شوهرش سهم می‌گیرد و ما بقی اموال مابین فرزندان تقسیم می‌شود. فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر سهم می‌گیرند و در صورتی که در وصیت نامه اشاره شده باشد که فرزندی کمتر یا بیشتر از سایرین سهم ببرید، باید در زمان حیات فرد متوفی، مراحل قانونی آن انجام شده باشد. در غیر اینصورت وصیت نافذ نبوده و اجرایی نمی‌شود.

قوانین انحصار وراثت – نکات مهم انحصار وراثت

باید خاطر نشان کنیم که در روند انحصار وراثت دشواری‌ها و پیچیدگی‌های بسیاری وجود دارد. باید آگاهی لازم از نکات قانونی وجود داشته باشد. از این رو برای سرعت گرفتن روال انحصار وراثت، پیشبرد پرونده و اخذ گواهی حصر وراثت، بهتر است که از وکلای کارکشته و با تجربه موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو کمک بگیرید. داشتن یک وکیل حرفه‌ای می‌تواند امتیازات بسیار مهمی برای شما داشته باشد که برخی از آنان عبارتند از:

• در مسیر گرفتن گواهی انحصار وراثت مدت زمان کمتری صرف می‌شود
• وارثان الزامی به حضور در مراجع قضایی ندارند و وکیل به نیابت از آنان کارها را سامان می‌دهد
• اگر بخشی از اموال متوفی ناشناخته و یا مخفی باشد، وکیل می‌تواند آن‌ها را شناسایی و معرفی کند
• سهم هر یک از ورثه به خوبی توسط وکیل مشخص می‌شود و حق کسی ضایع نمی‌شود
• بعد از اینکه میزان سهم الارث هر یک از وراث مشخص شد، وکیل می‌تواند امکان فروش سهم هر کدام را دیگری فراهم کند

تقسیم ارث، مراحل انحصار وراثت و هر گونه سوالی که درباره قانون ارث دارید را به کارشناسان موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو بسپارید.

قوانین انحصار وراثت – انتقال سهام متوفی، شرایط و مراحل آن

برای انتقال سهام متوفی باید از سازمان سمات که مسئول سپرده گذاری اوراق بهادار می‌باشد و همچنین وجوه را تسویه می‌کند، کمک بگیرید. باید ابتدا وارثان متوفی به این شرکت اعلام کنند که شخص سهام دار فوت کرده است. سپس یکی جلسه کلی میان سهامداران و ورثه متوفی برگزار می‌شود که در این جلسه عمدتاً درباره انتقال سهام و گرفتن گواهی نقل و انتقال آن صحبت‌هایی به میان می‌آید.

زمانی که سهام شخص متوفی میان وارثان او تقسیم شد، آن‌ها باید به اداره مالیات مراجعه کنند و یکی از آنان به نمایندگی از سایرین باید به شرکت سهام متوفی مراجعه کرده و مدارکی مربوط به احراز هویت ورثه و مدارک متوفی را ارائه بدهد. بعد از بررسی‌های دقیق، شرکت به تقسیم سهام میان وراث می‌پردازد و آن‌ها می‌توانند در مراحل بعدی اقدام به انتقال یا فروش سهام خود کنند. ناگفته نماند که مدارکی برای صورتجلسه انتقال سهام متوفی نیاز است. این مدارک عبارتند از:

• شناسنامه متوفی
• گواهی فوت متوفی
• شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث
• برگه انحصار وراثت متوفی
• گواهی واریز مالیات بر ارث
• وصیتنامه متوفی در صورتی که داشته باشد
• صفحه دوم شناسنامه مادر متوفی در صورتی که زنده باشد
• برگ سهام متوفی یا گواهی نقل و انتقال متعلق به متوفی

چه کسانی از سهام متوفی سهم می‌برند؟

پدر و مادر، فرزند، نوه، نبیره، پدر بزرگ و مادر بزرگ، جد و جده، عمه و عمو و دایی و خاله با فرزندانشان، کسانی هستند که سهام متوفی باید بینشان تقسیم گردد و به آن‌ها سهم تعلق می‌گیرد.

موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو با سال‌ها تجربه در زمینه امور حقوقی مربوط به انحصار و وراثت، در خدمت شما می باشد. این موسسه صدها پرونده موفق داشته و موکلین خود را تا انتهای مسیر رسیدن به حقوق قانونی‎شان هدایت می‌کند.

admin