بررسی قوانین چک و سفته | جدیدترین قوانین چک و سفته
چک در حقیقت کاغذی است که دارای اعتبار قانونی بوده و به عنوان ابزاری در معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع چک ها، عادی، مسافرتی، رمزدار و چک ضمانت می‌باشند که در مبادلات مالی میان افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته چک قوانین مخصوصی دارد که هر ساله ممکن است تغییر کند. ما هر ساله به بررسی قوانین چک و سفته در قالب مقاله می پردازیم.
“مقاله پیشنهادی”
اسناد تجارتی عبارتند از چک، سفته و برات که معمولاً برای ایجاد تعهد صادر می‌شوند. بدین ترتیب ضمانتی میان معامله کنندگان ایجاد می‌گردد. به عنوان مثال اگر قصد خرید ملکی را داشته باشید، می‌توانید با صدور یک چک بخشی از پرداخت هزینه آن را به زمان دیگری موکول کنید که زمان پرداخت به تعویق افتاده، با تاریخ مندرج روی برگه چک مشخص می‌شود.
همچنین می‌توان سفته یا برات را در وجه یک فروشنده صادر نمود یا برای پرداخت اجاره بهای مستاجران در نظر گرفت. به طور کلی چک استفاده‌های گوناگونی دارد و به همین ترتیب قانون‌های مختلفی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. در این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو، می‌خواهیم به بررسی قوانین چک و سفته و جدیدترین قانون‌هایی که برای آن‌ها گذاشته شده است، بپردازیم. پس اگر می‌خواهید با قوانین جدید چک بانک مرکزی، قوانین جدید دسته چک و قوانین چک رمزدار آشنا شوید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
فهرست محتوا
آشنایی با قانون‌های جدید چک
رئیس جمهور، جناب آقای روحانی، در سال ۱۳۹۷ ابلاغیه‌ای را همراه با پیوست قانونی برای صدور چک به مجلس ارائه کردند. به واسطه این ابلاغیه، قانون جدید چک در تاریخ ۲۹ آبان ۱۳۹۷ به مجلس تحویل گردید و اصلاحاتی در نظام چک به وجود آمد. شما می‌توانید هر گونه سؤال در این رابطه را از کارشناسان و وکلای موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو بپرسید تا اطلاعات کافی در رابطه با چک و تبادل آن به دست بیاورید.
در قانون جدید چک، بیشتر چک های الکترونیکی یا داده پیام مورد توجه قرار گرفته‌اند و از طرفی بانک‌ها وظیفه دارند تا در صورت درخواست مالک چک، غیر قابل وصول بودن آن را از طریق سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت نمایند تا با گرفتن شماره رهگیری، گواهینامه علت پرداخت نشدن، شرایط چک به متقاضی اعلام گردد.
برای آگاهی از قوانین جدید چک و دریافت مشاوره رایگان از وکلای موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو
از طریق لینک زیر اقدام فرمایید .
تغییرات جدید قوانین چک شامل چه مواردی است؟
اگر حسابی که چک از آن صادر شده دارای موجودی کافی نباشد و مبلغی کمتر از مبلغ درج شده بر روی چک در آن موجود باشد، شخص حامل چک می‌تواند همان مبلغ را از بانک درخواست کرده و مبلغ دریافت کرده را پشت چک درج نماید و چک را به بانک تسلیم کند.
- ثبت کسری موجودی حساب در سامانه یکپارچه بانک مرکزی
همچنین بانک باید بر اساس خواسته دارنده چک، کسری مبلغ حساب را بلافاصله در سامانه بانک مرکزی ثبت نموده و شماره رهگیری آن را توسط سامانه در گواهی درج و به دارنده تحویل بدهد. توجه داشته باشید که این گواهی بدون کد رهگیری ارزش قانونی و حقوقی نداشته، بنابراین بی محل بودن چک بر اساس مبلغ کسری اعمال می‌گردد و این گواهی جایگزین اصل چک برای دارنده آن به حساب می‌آید.
- بستن کلیه حسابهای متعلق به شخصی که چک برکشتی را صادر کرده است.
اگر شخصی چک برگشتی صادر کرده باشد، در صورتی که اعلام کسری یا عدم موجودی حساب شود و این کسری به سامانه یکپارچه بانک مرکزی برسد، سامانه به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اعلام می‌نماید که برای برطرف نمودن کسری موجودی چک و وصول شدن آن به مدت ۲۴ ساعت تمام حسابهای شخص مالک حساب را بررسی کنند.
همچنین سامانه بانک مرکزی به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اعلام می‌کند که:
- صاحب چک اجازه باز کردن حساب بانکی و دریافت کارت بانکی جدید را ندارد.
- نباید تحصیلات وام‌های بانکی و یا ضمانت نامه ارزی و ریالی برایش صادر شود.
- همچنین مجاز و باز کردن اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی برای او وجود نخواهد داشت.
البته اگر چک مربوط به بنگاه‌های اقتصادی خاصی باشد که بسته به شرایط اقتصادی، ممنوعیت‌ها، تحریم‌ها و اختلالات در نظام اقتصادی، دچار این وضعیت شده باشند، بنا به نظر شورای تأمین استان، ممنوعیت‌ها تا یکسال به حالت تعلیق در می‌آید.
- اعتبار بخشی به چک ها
همانطور که گفتیم تغییراتی جدید در قانون چک به وجود آمده است اما پس از تصویب این قوانین، بانک‌ها باید از طریق سامانه یکپارچه چک که صیاد نام دارد و متعلق به بانک مرکزی است، برای مشتریان خود دسته چک صادر کنند. در واقع این سامانه اعتبار متقاضی را از طریق سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی دریافت نموده و اگر هیچ گونه منع قانونی برای او وجود نداشته باشد، با توجه به اعتبار متقاضی چک برای او دسته چک صادر می‌نماید.
فرد دسته چک خود را با شناسه واحد و مدت اعتبار مشخصی دریافت می‌کند که این شناسه و مدت اعتبار بر روی تمامی برگ‌های چک درج می‌گردد. حداکثر اعتبار دسته چک سه سال در نظر گرفته شده است.
- امکان صدور چک های موردی
از تصویب قانون جدید چک یک سال بعد زیرساخت‌های لازم برای صدور چک های موردی نیز در نظر گرفته شد و بدین ترتیب افرادی که دسته چک ندارند، می‌توانند از این قوانین استفاده کرده و بدون نیاز به اعتبار سنجی و رتبه بندی، امکان برداشت از حساب برای طرف حسابشان را از طریق چک های موردی بر قرار نمایند. همچنین ممنوعیت چک های موردی در صورتی که موجودی کافی در حسابشان نباشد شامل عدم امکان تمدید دسته چک یا دریافت چک موجودی جدید می‌شود.
- اشتراک تمامی اطلاعات قضایی و مالی افراد
بعد از به تصویب رسیدن قوانین جدید چک بانک مرکزی اطلاعات مالی، قضایی افراد را که شامل چک های برگشتی، اطلاعات مالی، آرای دادگاهی در رابطه با چک ها و صاحب دسته چک می‌باشد را در یک سامانه آنلاین جمع‌آوری کرد تا بانک‌ها و مؤسسات مالی بتوانند از طریق آن، امکان دستیابی به سوابق مالی و وصول چک های فرد متقاضی را داشته باشند.
از طرفی امکان دسترسی به شرایط اعسار از پرداخت، احکام ورشکستگی و آرای صادره دادگاه مربوط به چک متقاضی با همکاری قوه قضاییه در این سامانه جمع‌آوری شد. که به سامانه سجل محکومیت‌های مالی معروف است.
- سامانه چکاوک و قانون جدید چک
چک هایی که با گذشت ۲ سال از قوانین لازم الاجرای چک صادر شوند، باید از طریق سامانه چکاوک تسویه گردند. در سامانه چکاوک، مبلغ و تاریخ تسویه باید با مندرجات در این سامانه مطابقت داشته باشند. همچنین برای تسویه چک این سامانه از سامانه صیاد نیز استعلام می‌گیرد و تمامی چک‌هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده باشند، مشمول این قانون نمی‌شوند و بانک از پرداخت وجه به دارنده چک معاف خواهد بود.
همچنین مواردی که در سامانه صیاد ثبت نشده باشند، ظهرنویسی و صدور چک برای آن‌ها ممنوع است. در حقیقت ثبت در سامانه صیاد به نوعی جایگزین ظهرنویسی چک می‌باشد. خوب است بدانید که کلیه چک هایی که قبل از تاریخ نامبرده صادر شده‌اند، تابع قانون زمان صدورشان می‌شوند.
پیگیری قضایی چک به چه صورت انجام می‌گیرد؟
بر اساس قوانین جدید، پیگیری قضایی چک به این صورت است که دارنده چک حق دارد با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت و یا کسری و همراه حق‌الوکاله وکیل وصول مطالبات، با تعرفه قانونی مقرر، از طریق دادگاه درخواست نموده و شرایط را پیگیری کند. دادگاه نیز با صدور اجراییه علیه صاحب حساب چک، موارد زیر را بررسی می‌کند. شرایطی که دادگاه اقدام به صدور اجراییه علیه صاحب حساب می‌کند عبارتند از:
- چک جهت ضمانت نباشد.
- چک شامل شرطی برای وصول نباشد.
- علت درج شده در گواهینامه عدم پرداخت، دستور عدم پرداخت نباشد.
مجازات برای مؤسسات مالی مختلف و بانک‌ها در قوانین جدید
همانطور که گفتیم قوانین بسیاری برای چک به تصویب رسیده که به بانک مرکزی، قوه قضاییه و تمامی بانک‌ها و مؤسسات مالی ابلاغ شده است. در صورتی که تخلف صورت گیرد و هرگونه عدم همکاری به اثبات برسد، هر یک از این مؤسسات مالی و بانک‌های دولتی یا خصوصی، طبق قانون باید در دادگاه جوابگو باشند و به تخلفات آن‌ها در شعبه مخصوص رسیدگی گردیده و مجازات‌هایی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.
