درخواست اعسار
درخواست اعسار
برای اینکه حق خود را بگیرید باید هزینه هایی را پرداخت نمایید . البته این ارقام خیلی هم زیاد نمی باشد اما به هر حال با توجه به حجمی که پرونده های قضایی دارند اگر قرار بود همه هزینه ها را دستگاه قضایی بپردازد باید هر سال بیش از کل بودجه سالانه خود را خرج چنین کاری می نمود و دیگر از پس حتی دستمزد کارمندان خود نیز بر نمی آمد. البته خیلی هم جای نگرانی ندارد، در قانون راهکارهای متعددی وجود دارد برای اینکه افراد کم بضاعت و حتی بی بضاعت بتوانند به حق و حقوق خود برسند. هزینه های دادرسی شامل هزینه تمبر، دستمزد کارشناس، هزینه اجرای قرار معاینه، تحقیقات محلی خواهد شد . حال ممکن است، این هزینه ها در یک دعوا به قدری بالا باشد که خواهان یا شاکی قادر به پرداخت آن ها نباشد. در این شرایط، موضوع «اعسار از هزینه دادرسی» خواهد بود . در قانون، اعسار از هزینه دادرسی یعنی ناتوانی در پرداخت هزینه ها به دو صورت قابل پیش بینی است: اول به علت اینکه دارایی شخص کفاف پرداخت هزینه دادرسی را نکند . دوم به علت اینکه فرد به طور موقت، به خاطر عدم دسترسی به مال خود قادر به پرداخت هزینه دادرسی نباشد؛ مثلا مال طرف در رهن بانک است. در کل به هر کدام از این دلایل توان پرداخت هزینه های دادرسی را نداشته باشید معسر خواهید بود.
قانون‌گذار در راستای تحقق حق دادخواهی برای همه افراد راهکارهایی را پیش بینی نموده که در اصل 34 قانون اساسی پیش بینی شده. این راهکارها باعث می شود که اعسار و ناتوانی مالی، در صورت اثبات در دادگاه مانعی برای دادخواهی شهروندان نباشد. البته در همین قوانین نیز معلوم شده است که هر کس از چه روش هایی می تواند برای اثبات اعسار خود استفاده نماید و البته معمولی ترین راه اثبات، استفاده از شهود است که طبق ماده ۵۰۶ آیین دادرسی مدنی بیان شده است.یعنی فرد مدعی در بی پولی باید شاهد بیاورد و ثابت کند که پول ندارد. البته در صورتی که، دلیل اثبات اعسار، شهادت شهود باشد، باید شهادت کتبی حداقل دو نفر از اشخاصی که از وضعیت مالی و زندگی فرد معسر آگاه هستند، به دادخواست ضمیمه گردد. در این شهادت نامه، مشخصات، شغل و وسیله امرار معاش مدعی اعسار و ناتوانی او برای پرداخت هزینه دارسی، با تعیین مبلغ آن، بیان خواهد شد. این نکته را به خاطر داشته باشید: اصل بر تمکن و توانایی مالی است و در صورت ادعای خلاف آن، باید اثبات شود. مدعی اعسار می تواند انواع دلایل را به دادگاه ارائه نماید و اعسارش را اثبات کند و همان طور که گفتیم یکی از راه های اثبات آن شهادت حداقل دو نفر آن هم به صورت کتبی است.
درخواست اعسار
درخواست اعسار – نحوه طرح دعوای اعسار
حالا باید دعوی اعسار را مطرح کنید که در قانون دو روش را برای آن در نظر گرفته اند. اول اینکه همراه با دعوی اصلی مطرح شود، دوم اینکه دعوی اعسار از طریق دادخواست جداگانه ارائه شود. یعنی فرد معسر می تواند همان زمان که دعوی در حال رسیدگی است اعلام اعسار کند یا اینکه به طور جداگانه ای دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم نماید. البته برای رسیدگی به این دعوا تشریفات نیز لازم است یعنی کسی که دعوای اعسار طرح می کند، مثل همه کسانی که در محاکم طرح دعوی می نمایند ، باید مراحلی را پشت سر بگذارد. مدیر دفتر دادگاه، ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار، باید پرونده را به نظر قاضی برساند. چنانچه قاضی شهادت شهود را در دادگاه ضروری بداند، به مدعی اعسار اخطار می کند که در روز مقرر آن ها را حاضر کند.ممکن است دادگاه به همان شهادت نامه تفصیلی که ضمیمه دادخواست شده است اکتفا نماید و ممکن است از مدعی اعسار بخواهد که شهود خود را حاضر نماید. ذکر این نکته ضروری است که هزینه دادرسی برای هر دعوی باید جداگانه دریافت شود، مگر آنکه چند دعوی، به‌طور هم زمان علیه یک نفر مطرح شده باشد که در این صورت، قبولی اعسار در یک دعوی در دعاوی دیگر نیز قابل استفاده خواهد بود. و نیز رای دادگاه در خصوص قبول اعسار، «حضوری» محسوب می شود، یعنی اگر خوانده اعسار در دادگاه حاضر نشود و هیچ لایحه ای هم نفرستد، و در نتیجه از جلسه رسیدگی اطلاع حاصل نکند، حکم باز هم حضوری است؛ حتی اگر ابلاغ اخطاریه هم در شکل «قانونی» باشد.
فرض کنید که دعوای اعسار مطرح شده و دادگاه آن را نیز پذیرفته باشد . باید بدانید که این دعوی از مزایایی برخوردار است به عبارتی مزایایی که فرد معسر از آن بهره مند می شود شامل معافیت موقت از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی می باشد البته در مورد دعوایی که برای معافیت از هزینه آن ادعای اعسار شده است. حق داشتن وکیل معاضدتی و معافیت موقت از پرداخت حق الوکاله هم از مزایای این درخواست است.
در میان همه اصطلاح های حقوقی مفهومی وجود دارد با عنوان شخصی بودن حکم اعسار ، این جمله به این معناست که اگر محکمه، حکم به اعسار شخصی صادر کرد، این حکم فقط در مورد شخص «مُعْسر» است و در مورد جانشینان او جاری نمی گردد. پس، اگر معسر فوت کند، ورثه نمی توانند از حکم اعسار هزینه دادرسی مورث استفاده نمایند . اما فوت مورث، در هر یک از دادرسی های نخستین و تجدید نظر و فرجام، مانع جریان دادرسی در آن مرحله نمی باشد و هزینه دادرسی از ورثه مطالبه می گردد ، مگر آنکه ورثه نیز اعسار خود را ثابت نمایند.
فردی که از مزایای اعسار استفاده نموده است و دعوای خود را بدون پرداختن هزینه دادرسی آغاز نموده است، اگر در دعوای اصلی پیروز شود، از اعسار خارج می شود و باید هزینه دادرسی را بپردازد. هم چنین اگر فرد معسر، توانایی پرداخت هزینه دادرسی را پیدا کند باید هزینه دادرسی را پرداخت نماید.
درخواست اعسار – تفاوت اعسار با ورشکستگی چیست
اعسار با ورشکستگی فرق دارد هر دو بی پول هستند و فرد ورشکسته هم ممکن است از پس هزینه های دادگاه بر نیاید اما قانون نگاهی متفاوت به این دو گروه دارد. به عبارتی چنانچه تاجری، وضع مالی مناسبی نداشته و مدعی اعسار باشد، باید با توجه به مقررات قانون تجارت، دادخواست ورشکستگی نماید و تنها در صورت اثبات این ادعا، می تواند از معافیت پرداخت هزینه دادرسی استفاده نماید . نپذیرفتن اعسار از تاجر، به این دلیل است که رسیدگی به وضعیت مالی او نیاز به بررسی دقیق تری دارد و به طور کلی در مورد تاجر باید سخت گیری بیشتری کرد. یادتان باشد تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار داده است و کسبه جزء، تاجر محسوب نمی شوند و می توانند از مزایای اعسار استفاده نمایند.
