زن و شوهر در چه شرایطی از یکدیگر ارث میبرند؟
زمانی که زن و مردی با هم ازدواج میکنند نسبت به اموال یکدیگر سهم ارث دارند. در حقیقت ازدواج نه تنها بر روی روابط فردی میان زوجین تأثیر دارد، بلکه وظایفی را نیز در قبال روابط مالی میان آنها مشخص میکند. به عنوان مثال یکی از امورات مالی که به محض نکاح ایجاد میشود، حق مهریهٔ زن است که به گردن مرد همچون دینی قرار میگیرد. نفقه نیز یکی دیگر از موارد مالی است که با ازدواج پدید میآید و عبارتست از مایحتاج یک زندگی مشترک که باید از جانب مرد برای زن تأمین شود.
نفقه شامل مسکنی برای زندگی، مخارج خانه، پوشاک و خوراک میباشد. در میان امورات مالی گوناگون، سهم ارث نیز یکی از موارد حائز اهمیت است که در این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو، قصد داریم به بررسی آن بپردازیم و مواردی همچون قانون ارث شوهر از زن، ارث زن از شوهر، گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر و سهم ارث زن دوم بدون فرزند را به کلی توضیح خواهیم داد.
تمامی مسائل حقوقی و قانونی خود را در رابطه با سهم الارث و انحصار و وراثت به موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو بسپارید.
فهرست محتوا
رابطه توارث چیست و چگونه باعث ایجاد حق ارث برای زن و شوهر میشود؟
با ازدواج زن و مرد هر کدام که فوت کنند، طرف مقابل از او ارث خواهد برد. البته میزان ارث و نحوه دریافت آن در قانون مدنی مشخص شده است و بر اساس قرآن کریم میباشد. رابطه توارث به رابطهای می گویند که در آن طرفین دارای حق ارث از یکدیگر میباشند. در قانون مدنی به خوبی مسئله ارث و تقسیم ارثیه بر اساس قوانین موجود، پرداخته شده است.
هر کس به واسطه رابطه خویشاوندی یا نسبتی که با اطرافیان خود دارد، از آنها ارث میبرد. البته این قانون برای زن و شوهر نیز صادق است و اگر هر یک از آنها فوت کند، دیگری میتواند از اموال او سهم ببرد ک این سهم را ارث می گویند. مطابق با نظر قانونگذار، معمولاً افراد در سه طبقه مشخص از یکدیگر ارث میبرند که این طبقات عبارتند از:
طبقه اول) پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد
طبقه دوم) اجداد و خواهر و برادر و اولاد آنها
طبقه سوم) عموها و عمهها و داییها و خالهها و اولاد آنها
بر همین اساس این طبقات بنا به رابطه خویشاوندی که نسبت به هم دارند، از هم ارث میبرند. اما مثلاً طبقه دوم در شرایطی ارث میبرد که طبقه اول موجود نباشد و به همین ترتیب طبقه سوم زمانی به ارثیه میرسد که طبقه دوم در کار نباشد. پس میبینید که این طبقهها بر اساس اولویت ایجاد شدهاند.
شرایط ارث بردن زن و مرد از یکدیگر
خوب است بدانید که تنها زن و مردی از هم ارث میبرند که ازدواجشان از نوع دائم باشد. در حقیقت یکی از شرایط ارث بری زن و مرد وجود نکاح دائم میان آنهاست. از این رو اگر رابطه ازدواج موقت بین زوجین برقرار باشد، آ ن ها از یکدیگر ارث نمیبرند. ممکن است فکر کنید که اگر ازدواج موقت باشد ولی زوجین، ضمن عقد شرط کنند که از هم ارث ببرند، این اتفاق خواهد افتاد.
اما باید بگوییم که این تصور اشتباه است و حتی با تعیین شرط ارث بری در زمان عقد موقت نیز، نمیتوان این شرایط را تغییر داد. از طرفی باید رابطه نکاح دائم میان زوجین در زمان فوت هر یک نیز، همچنان برقرار باشد و اگر آنها از هم طلاق گرفته باشند، از یکدیگر ارث نمیبرند، مگر اینکه طلاقشان از نوع رجعی باشد. یعنی طلاقی که در آن زن قبل از اتمام مدت عده باشد و به عنوان همسر مرد شناخته شود.
در این شرایط اگر مرد به زن رجوع کند، اثر طلاق از بین میرود و سهم ارث به آنها خواهد رسید. تنها در یک صورت است که زنو مرد بدون وجود رابطه نکاح، از یکدیگر ارث میبرند و آن هم مربوط به زمانیست که مرد در بیماری به سر ببرد و زن خود را به مدت یکسال طلاق بدهد. پس از گذشت این زمان اگر مرد بر اثر همان بیماری فوت کرده باشد، زن از مرد ارث میبرد. نکته مهم دیگری که در رابطه با ارث زوجین از یکدیگر وجود دارد، این است که یکی از شروط لازم برای ارث بری آن است که در زمان فوت، یکی از زوجین حتماً در قید حیات باشد.
سالهاست که در انواع پروندههای حقوقی از جمله ارث و انحصار و وراثت، مطالبه مهریه و نفقه، رسیدگی به کلاهبرداری و … موفقیت کسب کردهایم. برای موفقیت کافیست تماس بگیرید.
قانون ارث شوهر از زن
همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، زن و مرد از یکدیگر به میزان مساوی ارث نمیبرند. بنابراین وارثان آنها نیز به شکل یکسان سهم الارث بدست نمیآورند. به عبارت بهتر، میزان ارث زن و شوهر با قوانین خاصی مجزا شده که در اینجا به آن میپردازیم. مثلاً در شرایطی که زن فوت کند، دو حالت به وجود میآید.
حالت اول) اگر زن فرزندی نداشته باشد، نصف اموال او به شوهرش میرسد که این سهم ناشی از نسبت زوجیتی است که میان آن دو قرار دارد. همچنین در صورتی که زن رابطه نسبی دیگری نداشته باشد، نصف دیگر باقی مانده از اموالش نیز مطابق با قانون به شوهرش تعلق میگیرد.
البته خوب است اشاره کنیم که داشتن فرزند، به این معنا نیست که فرزند مشترک، حتماً از رابطه میان آن زوج باشد و حتی اگر فرزند مشترک آنها از رابطه زن یا مرد با یکدیگر نباشد هم به فرزند ارث میرسد. چرا که ممکن است زن یا مرد از ازدواج قبلیشان دارای فرزند بوده باشند.
حالت دوم) اگر زن فرزند داشته باشد، در این شرایط فرزندان سهم بیشتری از ارث را میبرند و مرد فقط میتواند مالکیت یک چهارم از اموال زن را بدست بیاورد و مابقی اموال بین فرزندان زن تقسیم میشود.
ارث زن از شوهر
اگر متوفی مرد باشد نیز مانند فوت زند دو حالت پدید میآید که در ادامه به آنها میپردازیم:
حالت اول) اگر مرد دارای فرزند باشد، سهم الارث زن از اموال شوهر یک هشتم مشخص شده است.
حالت دوم) در صورتی که مرد، فرزندی نداشته باشد، زن یک چهارم اموال مرد را به ارث میبرد.
بر اساس قانون مدنی چنانچه شوهر زنی فوت کند و هیچ ورثهای نداشته باشد، پس از فوت او زن نمیتواند سایر اموال مرد را به ارث ببرد و فقط سهم الارث تعیین شده خودش را که یک چهارم از اموال مرد است به ارث خواهد برد. به همین خاطر مرد برای اینکه امولش بعد از فوت به همسرش برسد و به عنوان اموال بدون صاحب در نظر گرفته نشود، باید قبل از فوتش اموال خود را از طریق انتقال قانونی به نام زن بکند.
گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر
زن بعد از عقد نکاح هر زمان که اراده کند میتواند مهریهاش را که عندالمطالبه است، از شوهرش درخواست نموده و آن را بگیرد. مطالبه کردن مهریه حق قانونی زن است و میتواند حتی این حق را بعد از فوت شوهرش از اموال به ارث گذاشته او دریافت کند.
زنان بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض برقراری نکاح دائم، مالک قانونی مهریه خود هستند و میتوانند هر گونه دخل و تصرفی را در این حق خود داشته باشند. اگر زنی قصد مطالبه مهریه خود از ارثیه شوهرش را داشته باشد، میتواند حکم توقیف اموال او را بدهد و سهم ارث و مهریه خود را دریافت نماید.
میزان سهم الارث زن دوم بدون فرزند و با فرزند چقدر است؟
موضوع مهم دیگری که در خصوص ارث زن از مرد وجود دارد چند همسری است. گاهی ممکن است مردی دارای دو یا چند همسر باشد و این موضوع بعد از فوت مرد مشخص شود. در این صورت جای سؤال وجود دارد که سهم ارث زن دوم بدون فرزند و با فرزند، به چه صورت است؟
در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که مردی که چندین همسر دارد، هریک از زنان او به صورت جداگانه میتوانند یک چهارم و یا یک هشتم مال او را دریافت کنند. در صورتی که زن دوم فرزند داشته باشد، یک هشتم از اموال مرد به او خواهد رسید و در صورتی که فرزند نداشته باشد، یک چهارم اموال بر جای مانده از مرد تحت عنوان سهم الارث به زن دوم تعلق میگیرد.