مقام صالح در طرح دعاوی از سوی شرکت‌های تعاونی
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی
فهرست محتوا
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی – تعریف شرکت‌های تعاونی
شرکت تعاونی به شرکتی می گویند که برای تولید و توزیع در شهر و روستا مطابق ضوابط اسلا‌می درجهت اشتغال و قرار گرفتن امکانات کار در اختیار کسانی که توانایی کار کردن دارند ؛ اما وسایل کار را ندارند و همچنین اختصاص یافتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصل شده به نیروی کار، بهره‌برداری مستقیم آن ها از نتیجه و حاصل این تلا‌ش‌ها و سرانجام توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی تأسیس می‌گردد . تا از تمرکز ثروت در دست افراد خاص و کارفرمای مطلق شدن دولت جلوگیری به عمل آید.شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی دارای شخصیت حقوقی مستقل می باشند و عضو در شرکت تعاونی شخصی حقیقی یا حقوقی می باشد . مجمع عمومی، هیأت مدیره و بازرس، ارکان تعاونی را به وجود می آورند .
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی – مجمع عمومی
بالا‌ترین مرجع اتخاذ تصمیم و نظارت بر امور شرکت‌های تعاونی مجمع عمومی می باشد و از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان تام‌الا‌ختیار آنها به صورت عادی و فوق‌العاده تشکیل می گردد . هر عضو بدون در نظر گرفتن میزان سهم تنها یک حق رأی دارد و حدود اختیارات و وظایف در مواد 34 و 35 قانون بخش تعاونی اقتصاد به تفصیل بیان کردند .
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی – هیأت مدیره
اداره امور تعاونی مطابق اساسنامه برعهده هیأت مدیره‌ای مرکب از حداقل 3 و حداکثر 7 عضو اصلی و تا یک سوم اعضای اصلی و علی‌البدل است که از بین اعضا برای مدت 3 سال و با رأی مخفی انتخاب خواهد شد . وظایف و حدود اختیارات هیأت مدیره به صورت مشروح در ماده 37 قانون بخش تعاون بیان شده .برابر بند 9 ماده مذکور «تعیین نماینده یا وکیل در دادگاه‌ها و مراجع قانونی و سایر سازمان‌ها با حق توکیل به غیر برعهده هیأت مدیره می باشد . » اعضای هیأت مدیره وظایف خود را به صورت جمعی انجام خواهند داد و هیچ یک از آنها حق ندارد از اختیارات هیأت به صورت فردی استفاده نماید ؛ مگر در موارد خاص و اگر مجوز وکالت یا نمایندگی کتبی از طرف هیأت مدیره را داشته باشد. هیأت مدیره قادر است قسمتی از اختیارات خود را با اکثریت سه چهارم آرا به مدیر عامل تفویض کند.این ماده دارای 2 فرض می باشد :
- تعیین نماینده یا وکیل در مراجع غیرقضایی با حق توکیل به غیر : برابر مقررات هیأت مدیره می‌تواند قسمتی از اختیارات خود را تفویض کند و مدیرعامل به نیابت از هیأت مدیره برابر وکالت‌نامه اقدام نماید .
- تعیین نماینده یا انتخاب وکیل در مراجع قضایی و دادگاه ها
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی – تعیین نماینده حقوقی در مراجع قضایی
همانطور که از اصل 44 قانون اساسی استنباط شده ، شرکت تعاونی مستقل از دولت است و شخصیتی جدا از شرکت‌های خصوصی دارد و دارای عنوانی خاص می باشد که با اهداف مشخص و معین مطابق قانون بخش تعاونی اقتصاد تأسیس و اداره خواهد شد.در ماده 8 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلا‌می‌مصوب 13 شهریور 1370 و اصلا‌حی آن در این رابطه مقرر می باشد :«عضو در شرکت‌های تعاونی شخصی می باشد حقیقی یا حقوقی غیردولتی که شامل شرایط مندرج در این قانون هستند و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد.»براساس این ماده هیچ شبهه‌ای در غیردولتی بودن شرکت تعاونی نیست . از سوی دیگر تعاونی یک مؤسسه عمومی‌غیردولتی نیز تلقی نمی گردد ؛ چون توسط افرادی مشخص و جهت کسب منافع گروهی خاص با اعضایی مشخص تأسیس می شود و یک اجتماع عام‌المنفعه نیست . به همین دلیل تعاونی‌ها نمی‌توانند از مزایای مندرج در ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی استفاده کنند و نماینده حقوقی داشته باشند.
وکالت در دادگستری مطابق قانون وکالت مصوب 25 بهمن 1315 و آیین‌نامه اجرایی آن مصوب 19 خرداد 1316 نیازمند داشتن پروانه وکالت است و در نتیجه تنها افرادی که دارای چنین پروانه وکالتی می باشند و تحت شرایط خاصی قادرند آن را تحصیل کند، حق دارند که در دادگستری وکالت کنند .مصوبه 11 مهر 1370 مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص انتخاب وکیل توسط اصحاب دعوا _که حق انتخاب وکیل را برای آنها مقرر داشته _ یک قانون عام محسوب می گردد و ناسخ قانون وکالت مصوب 25 بهمن 1315 که قانونی خاص است، نیست.در نتیجه قانون وکالت مذکور و آیین‌نامه اجرایی آن هنوز به قوت و اعتبار خود باقی بوده و لا‌زم‌الا‌جرا می باشد .ماده 33 قانون آیین دادرسی مدنی نیز مؤید همین مطلب می باشد و طبق آن تنها کسانی حق دارند در دادگستری وکالت کنند که دارای پروانه مخصوص وکالت در دادگستری هستند.بنابراین هیأت مدیره برای طرح و دفاع از دعاوی خود حق انتخاب وکیل دادگستری را دارد و غیر از وکلا‌ی دادگستری، اشخاص فاقد صلا‌حیت حق حضور و دفاع از دعاوی له و علیه شرکت تعاونی را ندارند .در این خصوص شعبه سوم دیوان عالی کشور برابر دادنامه شماره 25 مورخ 12 فروردین 1372 در رابطه با پرونده شعبه سوم دادگاه حقوقی ….که حسابدار تعاونی به نمایندگی از مدیرعامل اقدام به طرح دعوا کرده و حکم به محکومیت خوانده صادر شده ، چنین استدلا‌ل می کند :«اساساً در شرکت تعاونی وفق ماده 46 قانون شرکت‌های تعاونی مصوب 1350 و اصلا‌حی بعدی، هیأت مدیره نماینده قانونی شرکت می باشد و قادر است به صورت مستقیم و یا از طریق وکالت با حق توکیل این نمایندگی را در دادگاه‌ها و مراجع قانونی و سایر سازمان‌ها اعمال نماید.بنابراین آقای (الف) حسابدار تعاونی که از طرف مدیرعامل شرکت مرقوم به عنوان نماینده تام‌الا‌ختیار آن تعاونی برای ادای توضیحات و شرکت در جلسات دادگاه معرفی شده، در حالی که مدیرعامل صلا‌حیت تقدیم دادخواست و اقامه دعوا را از جانب شرکت تعاونی خواهان نداشته است؛ اما مجموع اعضای هیأت مدیره شرکت واجد چنین اختیاری هستند ، از این رو چون نوشته ضمیمه دادخواست مثبت سمت دادخواست‌دهنده نبوده، اقتضا داشته است دادگاه با لحاظ بند 3 ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی تصمیم قانونی اتخاذ می کرد.»اداره حقوقی نیز در نظریه شماره 3989/7 مورخ 29 مهر 1363 در پاسخ به این پرسش که آیا هیأت مدیره شرکت تعاونی قادر است به کارمندان شرکت برای انجام امور نامبرده در ماده 46 قانون شرکت‌های تعاونی نمایندگی بدهد یا خیر، اعلا‌م می‌دارد:« با توجه به تعاریف مندرج در مواد 2 و 46 قانون شرکت‌های تعاونی و مقررات قسمت (الف) تبصره 18 قانون الحاق 2 تبصره به قانون متمم بودجه سال 1347 مصوب سال 1348 شرکت‌های تعاونی مشمول مقررات تبصره 18 قانون یاد شده نیست و مدیران شرکت نمی‌توانند اختیاراتی را که برپایه اساسنامه و مقررات قانونی دارا می باشند ، به کارمندان عادی شرکت واگذار کنند .
انعکاس موضوع در اساسنامه نیز با لحاظ مقررات قانونی گفته شده فاقد وجهه قانونی و بدون تاثیر می باشد .علاوه بر این منظور از نمایندگی مقید در ماده 46 قانون شرکت‌های تعاونی حضور مستقیم هیأت مدیره در مراجع و دادگاه‌ها یا اختیار وکیل حایز شرایط برای شرکت در محاکم و دادگاه‌های صالح است .»
مقام صالح در طرح دعاوی شرکت تعاونی – نتیجه‌گیری
1- شرکت تعاونی مجموعه‌ای غیردولتی و غیرعمومی میباشد .
2- اعضای هیأت مدیره شرکت تعاونی به همراه یکدیگر حق طرح و دفاع از دعاوی را داراست .
3- هیأت مدیره حق انتخاب وکیل برای طرح و دفاع از دعاوی را نیز دارد.
4- وکیل انتخابی باید حایز شرایطی شود که به موجب قوانین راجع به وکالت در دادگاه‌ها برای آنان مقرر می باشد .
5- زمان مراجعه به دادگاه‌دفاع از دعاوی مطرح علیه تعاونی از سوی هیأت مدیره یا وکیل دادگستری‌به انتخاب هیأت مدیره پذیرفته می گردد .
6- در زمینه طرح دعاوی چنانچه هیأت مدیره و یا وکیل دادگستری از جانب هیأت مدیره اقدام کند، دعوا قابل رسیدگی می باشد.
7- تقدیم دادخواست به نام شرکت از سوی مدیرعامل یا وکیل انتخابی وی به لحاظ فقدان سمت دعوا قابل رسیدگی نمی باشد و رد می گردد .
8- اگر دادخواست به نام مدیرعامل و با امضا و مهر شرکت تقدیم گردد ، این دعوا نیز ایراد شکلی داشته و مردود می باشد .
