وکالت تسخیری و وکالت اتفاقی
معانی وکالت تسخیری و اتفاقی چیست؟
طرح و اقامه دعوی یا دفاع از آن در دادگستری علاوه بر داشتن دانش حقوقی نیازمند دارا بودن مهارتی می باشد که در بستر زمان و با ممارست به دست خواهد آمد و نا آشنایی به این علم و فن سبب می شود یا اصل حق قابل مطالبه و استیفاء نباشد و یا احقاق آن با معطلی و اطاله رو به رو گردد.تعریفی از وکالت تسخیری و وکالت اتفاقی در این مقاله بیان می کنیم. از طرفی دسترسی آسان به عدالت هزینه هایی را نیز به دنیال خواهد داشت که تامین آن برای همه افراد وجود ندارد در کشور ما برای دسترسی یکسان همه به دادسی عادلانه در اصل 35 قانون اساسی آورده شده است :
“ در کلیه دادگاه ها طرفین دعوی حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی وکیل را ندارد باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد .”
حال با توجه به این مسئله سوالی که پیش می آید آن است که آیا برای استفاده قشر آسیب پذیر جامعه ، امکانات لازم جهت بهره مندی از راهنمایی و مشاوره حقوقی فراهم شده و همه قادر به استفاده از وکیل می باشند؟ جهت پاسخ به این پرسش در این مقاله از آتیه آفرینان عدالت جو وکالت در دادگستری را با عناوین وکالت تسخیری و وکالت اتفاقی و معاضدتی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
قوانین و مقررات وکالت اتفاقی چیست؟
بر اساس قانون ، غیر از وکلای مجاز هیچ شخصی نمی تواند در جلسه های دادگاه به سمت وکالت مداخله نماید ، مگر به صورت اتفاقی و آن هم به صورت محدود و این در حالتی می باشد که شخص دارای معلومات کافی برای وکالت می باشد اما شغل و حرفه او وکالت در دادگستری نمی باشد و می تواند جهت بستگان نسبی (مثل برادر،عمو وغیره) یا سببی خود (مثل همسر،پدر و مادرهمسروغیره) وکالت نماید اما در سال بیشتر از سه مرتبه چنین اجازه ای به او داده نخواهد شد. انجام وکالت اتفاقی ( موقت ) نیاز به صدور مجوز دارد بنابراین شخص متقاضی این امر باید با درخواست کتبی که موارد ذیل در آن گنجانده شده در دفتر کانون وکلا ثبت نماید :
- معرفی کامل شخص
- ارائه میزان تحصیلات و تجربیات موثر در قضیه
- ارائه مشخصات کامل و نشانی موکل مورد نظر و درجه قرابت با او
- موضوعی که می خواهد اقامه کند یا از آن دفاع نماید
- فتوکپی شناسنامه و آخرین مدرک تحصیلی و دو قطعه عکس
- فتوکپی شناسنامه موکل یا موکلان و مدارکی که رابطه خویشاوندی میان او و موکل را ثابت خواهد کرد
- امضای درخواست که این امضا یا توسط کانون یا یکی از دفاتر اسناد رسمی گواهی خواهد شد
- اخطاریه یا گواهی مرجع قضایی در خصوص مشخصات پرونده و وقت رسیدگی نسبت به دعوی طرح شده
- ارائه فتوکپی کارت پایان خدمات یا معافیت دایم (برای مردان)
برای هر مورد وکالت اتفاقی باید درخواست جداگانه با ضمایم کامل تهیه و به کانون ارائه شود. بعد از تقدیم درخواست ، کانون حق دارد جهت سنجش توان علمی و تجربی فرد متقاضی از او مصاحبه و اختیار انجام دهد. در هر حال پذیرش یا رد درخواست به عهده کانون می باشد.
تعریف از وکالت تسخیری چیست؟
در یک تعریف ساده وکالت تسخیری به وکالتی می گویند که از سمت دادگاه در امور کیفری جهت دفاع از متهم به وکلای دادگستری ارجاع داده خواهد شد. در دعاوی کیفری شاکی و متهم حق دارند که از وکیل استفاده نمایند.
اگر فرد متهم توانایی مالی جهت انتخاب و معرفی وکیل ندارد می تواند از دادگاه درخواست نماید تا برای او وکیلی معین نماید اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نمی باشد با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تعیین خواهد کرد.
البته در جرایمی که مجازات آنها حسب مورد اعدام یا قصاص نفس یا سنگسار و یا حبس ابد می باشد در صورتی که متهم شخصأ وکیل معرفی نکرده باشد دادگاه موظف است برای او کیل تسخیری تعیین نماید ، حتی اگر شخص متهم چنین درخواستی را انجام ندهد اما در جرایم منافی عفت متهم حق دارد از حضور یا معرفی وکیل برای خود خودداری کند. وکیل تسخیری که از سوی دادگاه برای متهم انتخاب می گردد از سوی متهم قابل تغییر نخواهد بود مگر در مواردی که وکیل تسخیری یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در قضیه با سند یا رابطه خویشاوندی میان وکیل با یکی از اصحاب پرونده وجود داشته باشد و مواردی از این قبیل که بی طرفی و امانت وکیل را دچار شائبه نماید . ( موارد مذکور صریحأ در قانون احصاء شد )
