تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن
فهرست محتوا
تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن
معمولا در بیشتر کشور های دنیا زمانی که قصد اجرای طرح های اقتصادی زیر بنایی در کشور همانند ساخت پل ، نیروگاه های برق ، جاده ، بندرگاه وجود داشته باشد این موارد توسط دولت و یا یکی از بخش های دولتی انجام می شود اما امروزه شاهد این هستیم که در بسیاری از کشور های توسعه یافته و یا پیشرفته دولت به جایی اینکه خود شخصا درگیر انجام و به پایان رساندن پروژه های اینچنینی باشد ترجیح می دهد که از طریق مشارکت و همکاری با بخش های خصوصی پروژه های مورد نظر خود را به پایان برساند این مورد می تواند هم بخش خصوصی کشور مورد نظر را تقویت کند و از بار مالی که می تواند بر دوش دولت باشد بکاهد. معمولا در خصوص انجام چنین پروژه هایی قرارداد هایی وجود دارد که باید میان شرکت خصوصی مورد نظر و همچنین دولت به امضا برسد یکی از این قرارداد ها BOT می باشد که در این مقاله نیز قصد داریم تا به بررسی آن پرداخته و در خصوص آن اطلاعاتی را ارائه کنیم.
تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن – قرارداد BOT به چه معنا و مفهومی است؟
اولین موردی که باید به توضیح آن بپردازیم این است که اصلا قرارداد BOT به چه معنا و مفهومی می باشد. معمولا قرارداد BOT قراردادی است که میان دولت و همچنین شرکت های خصوصی در خصوص مشارکت در ساخت و بهره برداری از طرح های زیر بنایی مورد استفاده قرار می گیرد و طبق آن دولت و شرکت مورد نظر متعهد می شوند که پروژه مورد نظر را به پایان ببرند. معمولا دلیل اصلی تمایل بیشتر دولت ها به استفاده از این قرارداد و مشارکت با شرکت های خصوصی استفاده از فناوری ها و تکنولوژی است که بیشتر شرکت های خصوصی در این خصوص دارا می باشند که این فرصت را به دولت مورد نظر می دهد تا با صرف هزینه ای به مراتب کمتر به این تکنولوژی ها دست پیدا کرده و طرح مورد نظر خود را اجرایی کند. معمولا در بسیاری از این طرح ها دیده شده است که شرکت خصوصی نیز بخشی از هزینه های اجرای پروژه را پرداخت کرده است
تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن – فاز های اجرایی قرارداد BOT
قرارداد های بی او تی در زمان اجرا معمولا به چند فاز مختلف تقسیم می شوند و طرح ها طبق آن فاز ها اجرا می شود این فاز ها به صورت زیر هستند:
- فاز اول قرارداد بی او تی : معمولا در فاز اول شرکتی که قراردادی را در خصوص پروژه بسته است شروع به سرمایه گذاری و احداث کردن پروژه مورد نظر می پردازد و پروژه را تا مرز بهره برداری می رساند
- فاز دوم قرارداد بی او تی : در فاز دوم قرارداد بی او تی نیز شرکتی که پروژه را احداث کرده است در یک مدت زمان خاص که در قرارداد ذکر می شود می تواند از منافع مالی که پروژه مورد نظر داشته است استفاده کند تا زمانی که سرمایه ای که برای احداث پروژه صرف کرده و همچنین سود مورد نیاز خود را از پروژه بدست آورد.
- فاز سوم قرارداد بی او تی : در فاز سوم قرارداد بی او تی نیز شرکتی که سرمایه گذاری و احداث پروژه را بر عهده داشته است پس از کسب کردن سود خود از پروژه تمامی حقوق مادی و معنوی پروژه مورد نظر را به صورت مطلق به کارفرما یا دولت منتقل می کند.
تعریف قرارداد BOT و کاربرد های آن
تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن – بخش های مختلف قرارداد BOT
با توجه به موارد گفته شده در قسمت قبلی می توان گفت که قرارداد بی او تی از سه قسمت ساخت ، بهره برداری و همچنین انتقال تشکیل شده است. در ادامه و در سه بخش به توضیح هر کدام می پردازیم :
- قسمت ساخت یا build : یکی از بخش های قرارداد بی او تی قسمت ساخت می باشد که به صورت خلاصه شامل پروسه طراحی ، مهندسی ، تامین کالا و تجهیزات مورد نیاز ، نصب و راه اندازی و غیره می شود. در این قسمت معمولا ابتدا مهندسین پروژه ابتدا به طراحی پروژه می پردازند و سپس طبق طراحی انجام شده وسایل مورد نیاز پروژه تهیه شده و کار آغاز می شود.
- قسمت بهره بردازی یا operation : مرحله بهره برداری نیز همانطور که از نامش پیداست برای زمانی است که پروژه به اتمام رسیده و باید مورد استفاده قرار گیرد. در این مرحله نیز باید برنامه های مختلفی در خصوص نگهداری از تاسیسات و ساختمان ها ، تعمیرات لازم بخش های مختلف ، تامین قطعات و غیره نیز در خصوص پروژه از سوی شرکت سازنده آن اجرا شود. در این مرحله همانطور که اشاره کردیم شرکت اقدام به بهره برداری از پروژه کرده و تمامی هزینه ها و سودی را که باید از آن کسب می کرده را بدست می آورد.
- قسمت انتقال یا transfer : طبق قرارداد موجود که میان طرفین بسته شده است در زمان به پایان رسیدن زمان بهره برداری پیمانکار پروژه موظف است که کل طرح و پروژه انجام شده را به کارفرما یا دولت مورد نظر منتقل کند. در اصل در این انتقال تمامی پروژه و تاسیسات موجود باید منتقل شود و باید به صورتی باشد که کارفرما امکان بهره برداری از طرح مورد نظر را داشته باشد.
تعریف قرار داد BOT و کاربرد های آن – کاربرد قرارداد بی او تی
حال به این موضوع می رسیم که از قرارداد بی او تی در چه مواردی می توان استفاده کرد در این قسمت به مهم ترین آن ها می پردازیم :
- بزرگ راه ها که شامل جاده های سریع السیر ، پل ها ، تونل ها ، ترمینال و غیره می شود
- راه آهن و طرح های مرتبط با آن
- کشتیرانی و طرح های مرتبط با آن
- بنادر که می تواند شامل اسکله ، انبار ها ، خدمات قایقرانی و غیره شود
- فرودگاه ها که معمولا شامل خود فرودگاه و تجهیزات کنترل هوایی می شود
- نیرو که شامل نیروگاه های برق و تجهیزات مرتبط با آن می باشد.
- مخابرات که می تواند شامل تجهیزات مخابراتی و دکل ها باشد.
- آبیاری
- تامین منابع آبی
- بازار ها
- طرح های بزرگ صنعتی
- طرح های آموزشی و بهداشتی
- احداث دریاچه های مصنوعی
