قوانین حقوقی قراردادها (خودرو، ملک و …)

قراردادهای بسیاری سالیانه میان افراد گوناگون بسته می شود، ممکن است قصد خرید ملک، خودرو، استخدام، ثبت شرکت و … را داشته باشید. در واقع قراداد میان طرفین، نوعی بستن عهد و پیمان است که به قرارداد منعقد شده، جنبه قانونی می بخشد. چنانچه هر دو طرف به بندهای نوشته شده در قرارداد عمل کنند، روال کار به خوبی پیش می رود، اما اگر زیر قرارداد بزنند و در اجرای آن خلاف قوانین عمل کنند، پیگردهای قانونی در انتظارشان می باشد. پرونده های قضایی بسیاری به دلیل تنظیم نادرست و یا نادیده گرفتن حق و حقوق افراد به مراجع قضایی آورده می شوند.

قوانین حقوقی قراردادها
قوانین حقوقی قراردادها

تخلف از قوانین حقوقی در حوزه عقد قراردادها، باعث وارد آمدن خسارات مالی، اتلاف وقت و انرژی و آسیب های روحی و روانی بسیاری می گردد. بنابراین قصد داریم شما را با برخی از مهمترین قوانین حقوقی در قراردادها آشنا کنیم، تا در زمان تنظیم یک قرارداد با عمل کردن به آن ها دچار مشکل نشوید. پس با این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو همراه باشید.

عقد قرارداد به چه معناست؟

عقد قرارداد عهدیست که بابت دریافت کار یا محصولی یا شرایطی میان یک یا چند نفر با یک یا چند نفر دیگر بسته می شود. اگر طرف مقابل قرارداد شما یک یا چند فرد باشند، می گویند که طرف قرار شما یک یا چند شخص حقیقی هستند. اما چنانچه طرف مقابل قرارداد شما، شرکت ها و موسسات باشند، طرف قرارداد شما ک یا چند شخص حقوقی هستند.

شروط مهم در بستن قرارداد با اشخاص حقیقی

در تنظیم چنین قراردادی باید توجه شود که اشخاص حقیقی، دارای شرایط به لحاظ بلوغ سنی و عقلی باشند و دچار ممنوعیت در انجام معاملات نباشند. ممکن است شخصی در بستن قرار داد به فرد دیگری وکالت بدهد که کارهای مربوط به قرارداد را انجام دهد. در این صورت باید حتما برگه وکالت نامه، شماره و اطلاعات دقیق آن را برای جلوگیری از بروز هر گونه کلاهبرداری بررسی کنید. طبق ماده 190 قانون مدنی درست بودن یک قراداد دارای 4 شرط مهم است که این شرایط را در زیر شرح داده ایم:

  1. نیت و قصد تنظیم قرارداد با در نظر گرفتن رضایت هر دو طرف
  2. اهلیت طرفین با داستن سن و شرایط عقلی و منطقی و قانونی
  3. موضوع قرارداد که برای معامله خدمت، محصول و یا سرمایه و … صورت می گیرد
  4. مشروعیت معامله که دلالت بر شرعی و قانونی بودن معامله دارد

اگر قراردادها فاقد حتی یکی از این شروط باشند، ممکن است به کلی باطل و بی اعتبار شناخته شوند.

برخی از انواع قرارداد

قرارداد ها در انواع مختلفی میان طرفین معامله بسته می شوند که به برخی از آن در زیر اشاره کرده ایم:

  • قرارداد خرید
  • قرارداد فروش
  • قرارداد اجاره
  • قرارداد مشارکت
  • قرارداد پیمانکاری
  • قرارداد ساخت
  • قرارداد استخدام

نکاتی که باید در تنظیم قرارداد به آن ها توجه کنید

علاوه بر اینکه 4 شرط اصلی در عقد قرارداد یعنی نیت، اهلیت، موضوعیت و مشروعیت قرارداد باید در نظر گرفته شود، نکات دیگری نیز بسیار حائز اهمیت هستند که آن ها را برایتان شرح می دهیم.

  • مدت قرارداد باید ذکر شود و حتما تاریخ شروع و پایان داشته باشد
  • مبلغ قرارداد باید مشخص باشد و حتما میزان و نحوه پرداخت آن در معامله با جزئیات بیان شود
  • محل تنظیم قرارداد و محل انجام آن نیز باید تعیین شود
  • هیچ گونه اجبار و اکراهی در قرارداد راه نداشته باشد
  • شرایط و تعهدات طرفین بر خلاف موازین شرعی و قانونی کشور نباشد
نکاتی که باید در تنظیم قرارداد به آن ها توجه کنید
نکاتی که باید در تنظیم قرارداد به آن ها توجه کنید

شرایط ضمن عقد در قرارداد

برخی از افراد شرایطی را ضمن عقد قرارداد ذکر می کنند که اگر قانونی و صحیح باشد، باید مادامی که به قرارداد عمل می شود، این شرایط هم لحاظ گردد. اما برخی شرایط ضمن عقد قرارداد، باعث باطل شدن آن می شوند که عبارتند از:

  • شرطی است که با هدف اصلی قرارداد در تضاد باشد. (مثلا قرارداد فروش ملکی که برایش شرط عدم تحویل بگذارند).
  • شرطی که در آن مورد مجهولی باشد. (مثلاً قرارداد فروش ملکی که در آن ملک یا مالک وجود خارجی ندارند).
  • شرطی که انجام آن امکان پذیر نباشد. (مثلاً قرارداد فروش ملکی که فروشنده بگوید حتما فرزندم باید در آن زندگی کند).
  • شرطی که در آن سود و منفعتی نباشد.
  • شرطی که مشروعیت نداشته باشد.

شرایطی که نام بردیم همگی باعث باطل شدن قرارداد تنظیم شده می شوند و طرف مقابل قرارداد می تواند حق فسخ دریافت کند و در قبال این شروط جریمه و خسارت بگیرد.

حق فسخ چیست؟

حق فسخ یعنی اینکه هر یک از طرفین قرارداد می توانند حکمی برای برهم زدن و ابطال قرارداد تنظیم شده دریافت کنند. البته گاهی در یک تنظیم قراردادی که پیش بینی می شود به هم بخورد از طرف مقابل حق فسخ گرفته می شود و او اجازه باطل کردن قرارداد را ندارد.

حق فسخ قرارداد
حق فسخ قرارداد

هزینه تنظیم قرارداد

نکته مهمی که در رابطه با تنظیم قرارداد وجود دارد، هزینه های آن است. اگر قصد تنظیم قراردادی را دارید باید هزینه های قانونی برای تنظیم سند رسمی را که شامل هزینه دفترخانه، عواض، مالیات، هزینه حمل و نقل، حقوق دولتی، ، انباداری، بیمه و … می شود را پرداخت کنید.

باطل شدن قرارداد بنا به دلایل فورس ماژور (حوادث و اتفاقات پیش بینی نشده)

به لحاظ حقوقی و قانونی، گاهی اتفاقات طبیعی همچون آتش سوزی، زلزله، سیل، جنگ  و… ممکن است باعث بر هم خوردن قراردادهای تنظیم شده بشوند. چنین دلایلی را فورس ماژور می خوانند و به منزله آن ها یا به طور کلی قراردادها منتفی می شوند و یا به طور موقت انجام تعهدات آن ها الزامی نبوده و به زمان دیگری موکول می شوند.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم قرارداد خرید ملک یا خودرو

قبل از اینکه بخواهید قراردادی را ببندید به مراجع مربوطه آن ها مراجعه کنید. مثلا اگر می خواهید ملکی بخرید، حتما به بنگاه های معاملات ملکی سری بزنید. اگر قصد خرید خودرو دارید با اصناف مرتبط با خودرو صحبتی داشته باشید تا بتوانید با اطمینان خاطر پای میز معامله قرار بگیرید. اما پیش از هر اقدامی، نخست باید مدارک مورد نیاز برای تنظیم قرارداد مربوطه را فراهم کنید که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:

  • سند مالکیت
  • استعلام های ثبتی
  • گواهی انحصار وراثت فروشنده در صورت وارث بودن
  • کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت سربازی
  • گواهی پرداخت و تسویه حساب

چند توصیه مهم برای تنظیم قرارداد

موارد مهمی هستند که اگر حین بستن قرارداد به آن ها توجه کنید، احتمال اشتباه و بروز مشکلات احتمالی به شدت کاهش می یابد. بیایید با هم به مرور آن ها بپردازیم.

  1. در شرایط گرسنگیف تشنگی، خستگی، عبانیت و به طور کلی نداشتن صحت و سلامت کافی، هیچ قراردادی را تنظیم نکنید.
  2. مطالب غیر ضروری را در قرارداد ذکر نکنید و به بندهای موجود در آن نهایت دقت و توجه را داشته باشید.
  3. اگر در معامله ای که میان فروشنده و خریدار در جریان است، فروشنده شخصی را به عنوان قیم برای تنظیم قرارداد در نظر گرفته، باید حتما امضای قیم، نامه نگاری های مربوطه و اسناد آن موجود باشد.
  4. اگر قرارداد در رابطه با مال یا اموالی که به ارث رسیده می باشد، باید حتما گواهی انحصار وراثت آن موجود باشد.
  5. توجه داشته باشید که فرد طرف مقابل شما در قرارداد، ممنوع العامله نباشد.
  6. اگر فرد فروشنده یا خریدار به لحاظ سلامتی مشکوک باشد، مثلا احوال عجیب مثل جنون یا غیره داشته باشد، می توان از وضعیت سلامت او پیش از تنظیم قرارداد استعلام گرفت.
  7. باید در تنظیم سند رسمی حتما مکان قید شود. تعیین مکان در مبایعه نامه باعث جلوگیری از برخی تخلفات می شود.
  8. موعد و زمان خاصی باید برای قرارداد تعیین شود و مدت آن به روشنی ذکر شود.
  9. همه اصول تنظیم قرارداد باید رعایت شود و از رسمی بودن اسناد استعلام گیری شود.
  10. در بستن قرارداد چنانچه قرار است چک یا سفته دریافت شود شماره های آن در قرارداد ذکر شود و دلیل دریافت آن ها نیز با شفافیت در متن قرارداد آورده شود.
  11. از اصل بودن چک و سفته ها، اوراق و اسناد در معامله اطمینان حاصل کنید.
  12. درباره شرایط موجود در تنظیم قرارداد مطمئن شوید و حق فسخ و سایر حقوق مندرج را با دقت ارزیابی کنید.
  13. در صورت بروز هر گونه اختلاف در قرارداد منعقد شده، می توانید شرط داوری و شورای حل اختلاف را در قرارداد درج کنید تا با کمک شورای حل اختلاف داوری و رضایت طرفین، بدون هزینه های اضافی، موضوع حل و فصل شود.
توصیه های مهم برای تنظیم قرارداد
توصیه های مهم برای تنظیم قرارداد

نکات حقوقی در عقد قرارداد

اگر می خواهید قرارداد مطمئنی را با بالاترین کیفیت ممکن تنظیم کنید، باید نکات حقوقی زیر را در آن بکار بگیرید تا به نتایج مورد نظر خود دست یابید.

  • حتما قبل از بستن هر قرارداد، پیش‌نویس آن را به خوبی ببینید، بخوانید و بندهای آن را درک کنید.
  • به هیچ وجه در امر امضای قرارداد عجولانه عمل نکنید. تا زمانی که مفاد قرارداد را نخوانده اید و پیش نویس را بررسی نکرده اید،  آن را امضا نکنید.
  • در صورت امکان اولین پیش‌نویس از قرارداد را شما ارائه بدهید.
  • چنانچه آشنایی کاملی با بستن قرارداد و تنظیم پیش نویس آن ندارید و یا نمی‌توانید در پیش‌نویس قرارداد تغییری اجاد کنید، حتما از مشاورین و وکلای حقوقی حرفه ای کمک بگیرید و با راهنمایی و مشورت سودمند آن ها کار را دنبال کنید.
  • اگر نسخه پیش‌نویس قرارداد را تهیه کردید و برای طرف مقابل معامله فرستادید، حتما موارد و اصلاحیه های وارد شده از سوی او بر روی قرارداد را مجددا بررسی کنید تا نسخه نهایی قرارداد ایجاد شود.
  • بهتر است قرارداد تنظیم شده به شکل تایپی باشد تا همه نسخه های آن یکپارچه باشند.
  • توجه داشته باشید که تنها به امضا کردن صفحه آخر قرارداد اکتفا نکنید و همه برگه های قرارداد را خودتان و فرد مقابل امضا نمایید.
  • در تظیم قرارداد به تاریخ پیوست ها و اراقی که بعدها به قرارداد اضافخ می شوند با ذکر تاریخ افزوده شدن اشاره کنید.
  • خوب است که طرفین قرارداد برای اطمینان خاطر بیشتر، نام و امضای خود را به همراه اثر انگشت و تاریخ در پایین صفحات قرارداد بیاورند.
  • حتی توصیه می شود که تعداد کل نسخه های اصلی قرارداد در درون آن ذکر شود. مثلا بگویید این قرارداد در دو نسخه میان شما و فرد مقابل بسته شده است.
  • برخی از افراد، امضای نسخه کاربنی را به اصلیت نمی شناسند. بنابراین در صورتی که قرارداد در نسخه های کاربنی می باشد، حتما اصل آن ها را نیز تهیه کنید و امضا نمایید.
  • سعی کنید قرارداد خوش خط و بدون خط خوردگی، کثیفی، دو رنگی خودکار، پرانتز، نوشتن مجدد روی امضا، پررنگ کردن حروف، اعداد و غیره باشد تا امکان هر گونه تخلف و دستکاری از آن سلب شود.
  • حتی الامکان از اشکالات نوشتاری، تایپی، قیمت ها به ریال و تومان و … خودداری کنید.
  • اگر نام فردی با آنچه در شناسنامه اش ثبت شده تفاوت دارد، حتما اسم کامل شناسنامه‌ای او به همراه پسوند و یا پیشوند نام خانوادگی او در قرارداد نگاشته شود. گاهی ممکن است لازم باشد نام مستعار یا لقب فرد را نیز در قرارداد ذکر کنید.
  • توجه داشته باشید که در نوشتن قرارداد از گذاشتن فضاهای خالی و فاصله‌ زیاد بین کلمه ها خودداری کنید تا امکان جعل قرارداد وجود نداشته باشد.
  • حتما در عقد قرارداد، شاهد داشته باشید و از شاهدان بخواهید که قرارداد را امضا کنند.
  • اگر قراردادی در نسخه چاپی تهیه شده است، حتما پیش از امضای آن، تمامی موارد چاپ شده را با دقت بخوانید و مواردی را که در دست‌نویس، موجود نبوده اند را  رویشان خط بکشید.
  • خوب است که محل تنظیم قرارداد را به صراحت بیان کنید و همچنین قرارداد بدون شماره و یا تاریخ نباشد.

مزایای تنظیم قرارداد

امروزه برای انجام هر کاری نیازمند گذاشتن قرار و مدارهای معلوم و اصولی هستیم. قراردادها به کمک ما آمده اند تا بتوانیم شرایط و تعهد خود را با افراد دیگر روی کاغذ بیاوریم و از بروز هر گونه اختلاف و درگیری جلوگیری کنیم. برخی از مهم ‌ترین مزایای تنظیم قرارداد را در زیر مطرح کرده ایم:

  • جلوگیری از مشکلات و اختلافات
  • افزایش کیفیت، اطمینان و بهره وری در کار
  • کمک به ثبات و ماندگاری روابط اقتصادی، اجتماعی و کاری
  • جلوگیری از ضایع شدن حقوق و ابطال وقت و هزینه ها
  • کم کردن میزان ضرر های احتمالی
  • پیشگیری از دعوا، اختلاف نظر و کشمکش های حقوقی

موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدال جو در نظر دارد که با ارئه راهنمایی و مشاوره های لازم به شما عزیزان در امر انعقاد قراردادهای گوناگون، بکوشد تا راهگشای مسائل حقوقی شما پیرامون این موضوع باشد و برایتان جای هیچ گونه نگرانی باقی نگذارد. جهت دریافت مشاوره با کارشناسان و وکلای حقوقی ما هم اکنون اقدام کنید.