همه چیز درباره مهریه و قانون مهریه
حتماً بارها کلمه مهریه را شنیدهاید. در حقیقت مهریه نوعی تضمین مالی برای زندگی یک زن پس از طلاق و جدایی از شوهرش است. از آنجایی که حق طلاق به شکل قانونی با مردان است، زنان پس از جدایی بنا به هر دلیلی پشتوانه مالی ندارند و همین امر سبب تعیین مهریه برای آنان شده است. مهریه زن به دو شکل عندالمطالبه و عندالاستطاعه میباشد.
همه مسائل حقوقی خود در زمینه مهریه و مطالبه آن را به ما بسپارید و هم اینک مشاوره رایگان موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو را دریافت نمایید.
فهرست محتوا
- مهریه چیست؟
- قوانین مهریه، شرایط و نحوه مطالبه آن
- چیزی از شرایط مهریه می دانید؟
- حد و حدود قانونی برای تعیین مهریه
- اعسار چیست؟
- معرفی انواع مهریه
- تعریف مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه چیست؟
- تفاوت مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه
- فرار از دین در پرداخت مهریه چیست؟
- در قانون، حکم مهریه های عجیب و غریب چیست؟
- موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو در کنار شماست
مهریه چیست؟
زمانی که یک زن (زوجه) و یک مرد (زوج) به عقد (نکاح) یکدیگر در میآیند، مال معین شدهای را طبق توافق طرفین ضمن عقد برای زن در نظر میگیرند که مالکیت آن در اختیار زن بوده و هر گاه که بخواهد، میتواند آن را طلب کند. البته گاهی بنا به توافق زوجین به جای مال انجام کار دیگری که منفعت زن در آن باید در نظر گرفته میشود. مثلاً رفتن به حج یا سایر موارد. البته توجه داشته باشید که در زمان عقد، تعیین مهریه اجباری نبوده و حتی میتوان مهریهای را تعیین نکرد.
ولی نکتهای که وجود دارد این است که در ازدواج دائم، انجام عقد بدون تعیین مهریه خدشهای وارد نمیکند و عقد صحت دارد. اما اگر ازدواج به شکل موقت باشد، تعیین مهریه اجباریست و بدون مهریه عقد صحت ندارد و باطل است. پس میبینید که در نکاح موقتی، یکی از مهمترین موارد، مشخص کردن مهریه میباشد.
قوانین مهریه، شرایط و نحوه مطالبه آن
شاید با خودتان فکر کنید که مطالبه مهریه تنها در زمان طلاق امکان پذیر است و به جریان می افتد. اما باید بگوییم که خیر. هنگامی که عقد جاری میشود، زن به عنوان مالک مهریه میتواند هر گاه که بخواهد، مهریه خود را تمام و کمال دریافت کند. البته در اغلب اوقات، زنان پس از طلاق، اقدام به مطالبه مهریه میکنند.
اگر درخواست طلاق از طرف مرد باشد، موظف است تمام مهریه زن را پرداخت نماید ولی چنانچه درخواست طلاق از سوی زن باشد، این نوع جدایی را «طلاق بائن» می گویند و زن باید مالی را به شوهر پرداخت کند تا بتواند طلاق بگیرد. در اکثریت مواقع، زن با بخشیدن بخشی از مهریه خود اقدام به طلاق میکند.
در طلاق توافقی نیز پرداخت مهریه به شکل توافقی انجام میشود. این نوع جدایی را «طلاق خلع» می گویند و زن باید مقداری از مهریه خود به مرد ببخشد.
از آنجایی که قانون مقدار مهریه را تعیین نمیکند و مبلغ و نوع آن کاملاً با توافق طرفین است، در صورت طلاق توافقی نیز باید مهریه با توافق زوجین دریافت و واگذار شود. قوانین تنها مربوط به اجرای محکومیت مالی، بازداشت مرد و یا نحوه وصول مهریه هستند.
چیزی از شرایط مهریه می دانید؟
برای مهریه شرایطی وجود دارد و اگر این شرایط حاکم نباشد، اعتباری برای آن وجود ندارد. بنابراین دانستن شرایط مهریه بسیار مهم است. در زیر ما به معرفی برخی از شرایط مهریه پرداختهایم:
باید جنبه مالی داشته باشد
هر چیزی از جمله پول، طلا، سکه، زمین، سهام و غیره که ارزش مالی یا اقتصادی داشته باشد، میتواند به عنوان مهریه تعیین شود.
باید قابل مالکیت باشد
مرد میتواند چیزی را که خودش مالک آن است را به عنوان مهریه به زن بدهد و در واقع مالکیت آن را به زن منتقل نماید.
باید معلوم و مشخص باشد
در تعیین مهریه باید مقدار، وصف و جنس آن مشخص و معلوم باشد. به عنوان مثال 110 سکه بهار آزادی.
باید از دارایی مرد تهیه شده باشد
مهریه باید از اموال و سرمایه مرد تهیه شده باشد و به زن واگذار شود.
حد و حدود قانونی برای تعیین مهریه
بنابر قوانین جمهوری اسلامی، برای مهریه محدودیتی مشخص شده است که مطابق با آن، مطالبه مهریه تا میزان 110 سکه جنبه قانونی دارد. این تعیین محدودیت بابت حمایت از خانوادهها در سال 91 به تصویب رسید. البته محدودیت برای تعیین میزان سکه بیشتر وجود ندارد و تنها این قانون، موجب میشود که مجازات زندان برای افراد وجود نداشته باشد، ولی برای مهریه بیش از 110 سکه در صورت اثبات توان مالی، باید پرداخت صورت گیرد و به عنوان دین بر گردن مرد است.
اگر مرد ادعا کند که قادر به پرداخت مهریه نیست و بتواند این موضوع را ثابت کند، پرداخت مهریه برای او به شکل اقساطی صورت میگیرد و دادگاه متناسب با وضعیت مالی که او دارد، برایش قسط بندی لازم را انجام میدهد.
در صورتی که مرد 110 سکه یا کمتر از این مقدار را پرداخت نکند و اثباتی بر عدم توان پرداخت او نیز وجود نداشته باشد، مجازات حبس برای او در نظر گرفته میشود و به زندان می افتد.
اما در صورتیکه مرد از پرداخت مهریه سر باز زند و زن بتواند ثابت کند که او اموالی همچون خانه، مغازه، حساب بانکی، خودرو، سهام و … دارد، قانون حکم میکند که مرد این موارد را به فروش برساند و با پولش، مازاد مهریه زن را بپردازد.
در صورت باطل بودن نکاح و یا فسخ عقد چه از طرف زن و چه از طرف مرد، مهریهای به زن داده نمیشود. در صورتی که زن فوت کند و مهریه او پرداخت نشده باشد، وارثان او میتوانند مهریه را طلب کنند.
هر زمان که زن بخواهد مهریهاش را وصول کند، باید دادخواستی را به همراه عقد نامه خود به اداره اجرای ثبت و یا دادگاه خانواده ارائه بدهد تا اقدامات لازم جهت پرداخت صورت گیرد. مدت زمان رسیدگی به این موضوع در دادگاه، بستگی به عوامل گوناگونی همچون حضور زوجین در دادگاه، توقیف اموال مرد و سایر موارد دارد. جالب است بدانید که حتی میتوان مرد را بابت پرداخت مهریه ممنوع الخروج کرد.
حل کلیه پروندههای حقوقی طلاق و درخواست مهریه، نفقه، حق تمکین و … را به کارشناسان حقوقی موسسه آتیه آفرینان عدالت جو بسپارید.
اعسار چیست؟
در صورتی که زوج (مرد) نتواند مهریه همسرش را یکجا پرئاخت کند، میتواند دادخواستی را تحت عنوان دادخواست اعسار ارائه بدهد تا پرداخت مهریه برای او قسطی شود. از جمله مواردی که در تعیین اقساط مهریه موثرند، میزان درآمد مرد و معیشت ضروری او هستند، به نحوی که او توان پرداخت اقساط را داشته باشد.
معرفی انواع مهریه
تعیین مهر برای زن انواع گوناگونی دارد که در زیر به معرفی آنها پرداختهایم:
مهرالسنه یا مهر محمدی
این نوع مهریه توسط پیامبر برای دخترش حضرت فاطمه تعیین شده که عبارت بود از دویست و شصت و دو مثقال و نیم پور نقره.
مهرالمسمی
این نوع مهریه در حقیقت مالی است که برای عقد با توافق زوجین و یا توسط شخص ثالثی مشخص میشود.
مهرالمثل
زمانی که عقد میخواهد با مهریه یا هم صداق مشخص صورت گیرد، اگر قبل از تراضی مشخص نمودن مهریه نزدیکی شود، به زن مهرالمثل تعلق میگیرد. مهرالمثل نوعی از انواع مهریه است که با توجه به آن، باید میزان مهریه، با در نظر گرفتن وضع خانوادگی زن و سایر زنان فامیل و نزدیکان همشان او باشد. برای تعیین مهرالمثل، مطابق با قانون مدنی، قاضی باید با توجه به شأن و جایگاه زن از منظر شرافت خانوادگی و شرایط او نسبت به سایر زنان فامیل و محل سکونتش مهریه را مشخص کند.
مهرالمتعه
هرگاه در عقد مهر تعیین نشود و مرد مصمم به طلاق زن قبل از نزدیکی باشد، باید مقداری را به عنوان مهر تعیین و به زوجه پرداخت نماید. البته با توجه به وضعیت مالی زوج این مبلغ مشخص میشود. این نوع مهریه برخلاف مهرالمثل که با توجه به وضعیت مالی زن در نظر گرفته میشود، با توجه به وضع خانوادگی مرد تعیین میشود. به طور کلی مهرالمتعه مهریهای است که مرد به به زن خود که با او نزدیکی نکرده پرداخت میکند.
مفوضه البضع
در این نوع مهر زن عقد دائم کرده و مهریه ذکر نشده. در این صورت اگر با شرط عدم مهر نکاح صورت گرفته شده باشد، مهر را مفوضه البضع می گویند.
مفوضه المهر
اگر زن در عقد دائمی مقداری را برای مهریه تعیین کرده باشد یا آن را به اختیار شوهر یا شخص ثالثی بگذارد، این نوع مهریه را مفوضه المهر می گویند.
تعریف مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه چیست؟
عندالمطالبه همانطور که از نامش پیداست، یعنی زن هر زمان که بخواهد حتی به محض جاری شدن صیغه عقد میتواند مهریه خود را مطالبه و دریافت کند. اما مهریه عندالاستطاعه، یعنی اینکه درون عقدنامه نوشته میشود که مهریه تا زمانی که مرد توانایی مالی پرداخت آن را نداشته باشد قابل مطالبه از سوی زن نیست. در واقع این نوع مهریه بر استطاعت مالی مرد (توان مالی) بستگی دارد.
تفاوت مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه
در مهریه عندالمطالبه، به محض مطالبه مهریه از سوی زن، مرد محکوم به پرداخت بود و باید حتماً این دین را به زن ادا کند. ولی در مهریه عندالاستطاعه ابتدا باید ثابت شود که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد یا خیر. در صورتی که بضاعت مالی نداشته باشد، مهریهای به زوجه تعلق نخواهد گرفت.
فرار از دین در پرداخت مهریه چیست؟
فرار از دین زمانی اتفاق می افتد که مرد برای اینکه به همسرش مهریهای پرداخت نکند، اموال خود را به دیگران منتقل کند، حسابهای بانکیاش را خالی نماید و به طور کلی اقداماتی را برای عدم پرداخت مهریه صورت دهد. فرار از دین دو جنبه حقوقی و کیفری دارد.
البته باید اثبات شود که زوج قصد نپرداختن دین زوجه را دارد و میخواهد از پرداخت فرار کند. اگر مرد اقرار کند که نمیخواسته مهریه را بدهد و دین خود را بپردازد و یا اسناد و شهود قانونی وجود داشته باشد، مرد محکوم به فرار از دین میشود.
در قانون، حکم مهریه های عجیب و غریب چیست؟
اگر در مواردی زوجین اقدام به تعیین مهریه عجیب و غریبی برای خود بکنند که بازگو کردن آن باعث تعجب و شگفتی سایرین شود، مطابق با قانون مدنی، به دلیل اینکه مهریه مجهول بوده و یا فاقد ارزش اقتصادی است، زن مشمول مهرالمثل میشود.
از نکات مهمی که پیرامون مسئله مهریه وجود دارد، حکم زندان برای مهریه است. این حکم زمانی صادر میشود که زوج مهریه را پرداخت نکند و یا بخواهد به طور و یا با استفاده از راههای فرار از دین، حق زن را که تحت عنوان مهریه مورد مطالبه قرار گرفته شده، پرداخت نکند.
نکته مهم دیگری که وجود دارد، این است که گاهی زن در دوران عقد مهریه خود را مطالبه میکند. در این شرایط اگر در دوران عقد درخواست دریافت مهریه ارائه کند، در صورتی که باکره باشد، نصف مهریه به او داده میشود و در غیر این صورت مرد موظف به پرداخت کل مهریه تعیین شده همسرش میباشد.
موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو در کنار شماست
موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو با داشتن صدها پرونده حقوقی موفق در حل مشکلات حقوقی شما به یاریتان میپردازد. مشاوران، وکلا و کارشناسان حرفهای این موسسه از همه امور و قوانین مربوط به مهریه و راههای مطالبه آن آگاه بوده و نهایت خدمت رسانی را برای شما دارند. کافیست یک تماس تلفنی برقرار کنید و از مشاوره رایگان این موسسه حقوقی معتبر بهره مند شوید.