رد مال در کلاهبرداری یعنی چه ؟
شاید تا به حال اصطلاح رد مال در کلاهبرداری را شنیده باشید. رد مال در کلاهبرداری به این معناست که فردی اقدام به تصرف مال شخص دیگری کند و این کار را با نیرنگ و از راه غیر قانونی انجام دهد. در این شرایط فرد مال باخته، می‌تواند به دادگاه شکایت کند تا با بررسی موضوع در دادگاه، حکم لازم برای فرد محکوم به رد مال صادر گردد.
به طور کلی مالکیت افراد نسبت به اموالشان یکی از مهمترین حقوقی است که از آن برخوردارند. مالکیت حقی است که برای افراد وجود دارد تا اموال خود اعم از منقول و غیر منقول را تحت تصرف خود داشته باشند.
اگر شخصی مال دیگری را بدون اجازه و رضایت او تصرف کند، طبق قانون محاکمه می‌شود و به عنوان یک کلاهبردار، شناخته می‌شود. در این مقاله از موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو، بر آن شدیم تا به بررسی مفهوم رد مال در کلاهبرداری بپردازیم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر، خواندن ادامه مطلب را از دست ندهید.
“مقاله پیشنهادی”
برای دریافت مشاوره حقوقی از وکلای موسسه، ازطریق لینک زیر اقدام نمایید.
همانطور که اشاره کردیم، وقتی مالی در مالکیت فردی باشد و از راه غیر قانونی و با فریب به مالکیت فرد دیگری درآید، فرد متضرر، امکان شکایت از بابت تصرف مالش توسط دیگری را دارد. بدین ترتیب فرد کلاهبردار که به صورت متقلبانه، مالکیت اموال را به دست آورده محکوم به رد مال یا برگرداندن مال به صاحبش می‌شود.
یعنی علاوه بر جبران خسارت مال باخته، باید اموال تصاحب کرده از صاحب اصلی را نیز به او بازگرداند. بنابراین رد مال به معنی برگرداندن مال است. اما گاهی مال تصاحب شده، ممکن است توسط فرد کلاهبردار، از بین برود یا خرج شود، بنابراین چاره چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که دو راه برای جبران وجود دارد: رد مثل مال و یا رد قیمت مال.
فرض کنید شخصی یک زنجیر طلا را سرقت کرده و برای تبدیل کردن آن به پول، آن را آب کرده باشد. در این حالت سارق نمی‌تواند رد مال کند و دقیقاً خود مال را به صاحبش بازگرداند. بدین ترتیب باید مثل آن را مالک بازگرداند یعنی باید یک زنجیر را با وزن و قیمت همان زنجیر اصلی به مال باخته باز گرداند.
حال اگر چیزی که به سرقت رفته دیگر مثل و مانندی نداشته باشد، کلاهبردار باید رد قیمت مال را انجام دهد. مثلاً فرض کنید زنجیری که به سرقت رفته عتیقه بوده و یا ویژگی داشته که دیگر امکان تهیه آن نیست. در این شرایط باید دقیقاً قیمت مال از دست رفته محاسبه شود و به صاحبش بازگردانده شود.
فهرست محتوا
انواع مختلف رد مال را بشناسید.
هرگاه شخصی اقدام به تصرف مال شخص دیگری کند، محکوم به کلاهبرداری می‌شود و باید عین مال را به مالکش برگرداند. در اصطلاح حقوقی به این کار، رد مال می گویند. اما به طور کلی رد مال انواع مختلفی دارد که توضیح دادیم و عبارتند از:
- رد عین مال
- رد مثل مال
- رد قیمت مال
مجازات کلاهبرداری چیست؟
چندین ماده از قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری به توضیح مجازات جرم کلاهبرداری اختصاص دارد. میزان مجازات تعیین شده برای جرم کلاهبرداری بسته به جرم صورت گرفته است. همچنین علاوه بر نوع جرم، عوامل انجام جرم و شرایط وقوع آن نیز در مجازات، تأثیر گذارند.
در یک تقسیم بندی کلی می‌توان مجازات جرم کلاهبرداری را به دو دسته ساده و مشدد تقسیم کرد که توضیح آن‌ها عبارتند از:
مجازات جرم کلاهبرداری ساده: حبس از 1 تا 7 سال، همراه با پرداخت جزای نقدی معادل مال تصاحب شده و رد اصل مال به مالک
مجازات جرم کلاهبرداری مشدد: حبس از ۲ تا ۱۰ سال، همراه با پرداخت جزای نقدی معادل مال تصاحب شده و رد اصل مال به ملک. همچنین اگر فرد کلاهبردار از کارمندان دولت باشد، از پست خود اخراج شده و هرگز دیگر به استخدام چنین ارگان‌هایی در نخواهد آمد.
عدم رد مال در کلاهبرداری یعنی چه و مجازات آن چیست؟
گاهی ممکن است عدم رد مال از سوی کلاهبردار صورت گیرد. به این حالت که کلاهبردار بعد از اعلام محکومیت در دادگاه، امکان بازگرداندن اصل مال را به هیچ شکلی نداشته باشد. یعنی نه اصل مال، نه مثل مال و نه قیمت آن را نتواند به صاحبش پرداخت کند.
عدم رد مال در کلاهبرداری، کلاهبردار را تا زمانی که مال را به صاحبش برگرداند به حبس محکوم می‌کند. یعنی حتی اگر سال‌ها حبس تعزیری را بگذارند، تا تاریخی که اصل مال، مثل مال یا قیمت مال را به مالک پس ندهد، از زندان آزاد نمی‌شود.
از طرفی چون برای رد مال در جرم کلاهبرداری، حق الناس مطرح است، عفو یا گذشت از آن به عهده مقام قضایی نبوده و خود مالک باید در این زمینه تصمیم بگیرد. اما توجه داشته باشید که با زندان رفتن فرد کلاهبردار، باز هم مالباخته به اموالش نمی‌رسد. آیا برای این مشکل راه حلی وجود دارد؟ باید بدانید که در این شرایط راه موجود برای زودتر رسیدن به اموال، اعسار در رد مال (قسط بندی بازپرداخت اموال) است.
اعسار در رد مال به چه معناست؟
زمانی که جرم کلاهبرداری در رد مال به دادگاه کشیده شد و محکوم مشخص شد،همانطور که گفتیم او باید اصل، مانند و یا قیمت مال سرقت شده را به صاحبش باز گرداند. حال اگر فرد کلاهبردار استطاعت مالی برای رد مال به ملک را نداشته باشد و سال‌های بسیاری هم در زندان بماند، برای مالباخته سودی نخواهد داشت. از این رو قانون شرایطی را ایجاد کرده است. مثلاً مالباخته می‌تواند درباره اموال و دارایی‌های کلاهبردار تحقیق کند و حکم توقیف آن‌ها رابه دادگاه بدهد.
در این صورت، دادگاه از محل دارایی‌های فرد کلاهبردار، اموال مالباخته را به او بازمی‌گرداند ولی در شرایطی که کلاهبردار مالی هم نداشته باشد که بتوان توقیف کرد، کلاهبردار می‌تواند تقاضای اعسار کند. اگر مشخص شود که فرد کلاهبردار استطاعت مالی برای بازگرداندن اموال فرد مالباخته را ندارد، با درخواست اعسار، می‌تواند رد مال را به صورت اقساطی انجام دهد. به این ترتیب مالباخته می‌تواند هر ماه مبلغی را به صورت اقساط از فرد کلاهبردار پس بگیرد.
تعداد و میزان هر قسط نیز به فاکتورهای بسیار از جمله توانایی مالی محکوم برای پرداخت اقساط، ارزش مال سرقت شده، تصمیم قاضی و …بستگی دارد.
آیا رضایت شاکی در رد مال برای جرم کلاهبرداری تاثیری دارد؟
رضایت شاکی در رد مال برای جرم کلاهبرداری به قابل گذشت بودن یا نبودن آن پیش از صدور حکم بستگی دارد. به طور کلی شرایط زیر حاکم است:
اگر مال تصاحب شده بیش از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، این جرم در دسته جرائم غیرقابل بخشش بوده و بنابراین رضایت شاکی در صورت رد مال برای جرم کلاهبرداری، حتی پیش از صدور حکم، تاثیری ندارد. ممکن است رضایت شاکی کمی در مجازات فرد کلاهبردار، تخفیف ایجاد کند، ولی باعث بخشش او نمی‌شود.
اگر ارزش مال تصاحب شده کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، جرم از نوع قابل بخشش بوده و با رضایت شاکی پرونده در خصوص رد مال برای جرم کلاهبردرای، پرونده مختومه اعلام شده و حکم محکومیت برای کلاهبردار، صادر نمی‌شود.
برای حل مسائل حقوقی در مورد رد مال با مجازات کلاهبرداری، باید چه کنیم؟
اگر با مواردی از جمله کلاهبرداری و سرقت اموال خود روبرو شدید، می‌توان برای پیگیری مسائل حقوقی و قضایی آن، به وکلای برجسته و باتجربه موسسه حقوقی آتیه آفرینان عدالت جو مراجعه کنید. این موسسه سالهاست با حل پرونده‌های حقوقی مختلف و همکاری با برترین وکلای کشور، مفتخر به ارائه خدمت است. بنابراین با خیال آسوده پرونده حقوقی خود را به این موسسه واگذار نمایید و شاهد نتایج ایده آل باشید.
