ویژگی و اهمیت قرارداد توزیع بین المللی
قراردادهای توزیع بین الملل ، از جمله اساسی ترین معاهده های حوزه تجارت بین الملل می باشند که طرفین به وسیله آنها چارچوبی کلی می سازند و برای روابط تجاری خود در آینده ای دور یا نزدیک بسترسازی می کنند . حاصل قرارداد توزیع بین الملل صرفا اجازه و امتیاز توزیع انحصاری خدمات و فناوری می باشد و مالکیت همچنان در اختیار پدید آورنده می ماند . معمولا این قرارداد بین تولید کننده و توزیع کننده منعقد می شود و وظایف هر دو طرف را تعیین می کند .
فهرست محتوا
قرارداد توزیع بین المللی در تجارت
تحلیل بازار کاری تخصصی می باشد و معمولاً به صرفه تولید کننده نیست. بنابراین از توزیع‌کننده هایی که با بازار منطقه آشنایی دارند دعوت به همکاری می‌شود تا در این چرخه نقش فروشنده را ایفا کنند زیرا آنها می توانند محصولات مناسب را تشخیص بدهند و هرکدام را به بازار مناسب خود برسانند ولی کاری که قرارداد توزیع بین‌المللی انجام می دهد این است که محصول را با اطمینان خاطر در اختیار افرادی می گذارد که با هزینه بهتر و به شکلی مناسب آن را در بازار توزیع می کنند.
همچنین نکات و تذکراتی که طرفین در قرارداد ذکر می‌کنند باعث وضوح بیشتر وضایف می گردد و امکان خطا را از هر جانب کم می کند. تولید کننده با راهنمایی توزیع‌کننده مناسب به بهترین استراتژی برای پخش محصول خود می رسد که این موضوع موجب سلسله ای از سودهای تجاری برای طرفین قرارداد خواهد شد.
چارچوب قرارداد توزیع بین المللی
طرفین قرارداد توزیع بین المللی تامین کننده و توزیع کننده هستند که تامین کننده ممکن است فقط صادرکننده و یا خودِ تولیدکننده باشد و توزیع‌کننده هم (چه عمده فروش و چه خرده فروش) مانند پیمانکاری مستقل با خرید محصولات از تامین‌کننده و فروش دوباره آنها به دیگران به سود می رسد.
به عنوان مثال، تامین‌کننده ای در کشور x می‌خواهد حق توزیع انحصاری محصول خود را در ایران به شرکت y بدهد. آنها با عقد قرارداد توزیع، یک چارچوب اولیه تنظیم می کنند که گاهاً شامل تعهدی نمی شود ولی برنامه های آینده دو طرف را در بازه زمانی مشخصی معلوم می‌کند. به طور کلی، قرارداد توزیع عهدنامه ای می باشد که شرایط و نحوه انعقاد و اجرای قراردادهای آینده، زمان بندی و تضمین اجرا شدن آن را (در مواردی که دارای تعهد باشد) تعیین می کند.
انواع قرارداد توزیع بین المللی
قرارداد توزیع انتخابی (selective distribution agreement)
این قرارداد برای زمانی مناسب می باشد که تامین کننده در انتخاب محدوده توزیع محصول شرایط و معیار خاصی داشته باشد . ممکن است تامین کننده تضمین پشتیبانی محصول و یا آموزش هایی برای فروش و استفاده از آن را به توزیع‌کننده ارائه بدهد. محصولات پزشکی که فقط اجازه‌‌ی فروش در داروخانه‌ها را دارند در این گروه قرار گرفته است .
قراردادهای توزیع انحصاری (exclusive distribution agreements)
براساس این قرارداد تولیدکننده اجازه ندارد توزیع کننده یا نماینده دیگری را اختیار کند. به عبارتی برای محصولی خاص از تولیدکننده ای مشخص، فقط یک توزیع کننده وجود خواهد داشت. تامین‌کننده نیز به عنوان بخشی از قرارداد متعهد می شود که فروش محصولش فقط با همان توزیع کننده خاص می باشد.
قراردادهای توزیع غیرانحصاری (non-exclusive distribution agreements)
قراردادهایی هستند که تامین کننده در عرضه محصول خود به توزیع‌کنندگان در محدودیت نباشد.
ویژگی های قرارداد توزیع بین المللی
ویژگی های قراردادهای توزیع بین المللی عبارتند از :
- از ویژگی های مهم این قرارداد میتوان به تعهد به همکاری اشاره کرد . از آنجایی که اجرای تعهد هر طرف وابسته به تعهد دیگری می باشد، این خاصیت طرفین را به همکاری با یکدیگر وابسته می کند و به همین دلیل اگر قرارداد به درستی اجرا شود، هر دو طرف برنده هستند و به سود می رسند ولی اگر طرفی در عمل به وظایف کوتاهی کند به سود خودش هم زیان رسانده است و از طرفی اگر فروشنده در کارش بهتر عمل کند در عین افزایش سود تولید کننده، درآمد خود را هم بالا می برد.
- دیگر ویژگی این قرارداد این می باشد که هم کالا و هم خدمات می توانند موضوع این نوع قرارداد باشند. واژه Goods در اروپا به معنی محصولات برای توصیف این ها استفاده می شود که در تجارت بین الملل شامل کالا و خدمات با هم است.
- بر پایه اصل استقلال افراد ، لازم نیست قرارداد از طرف ضعیف حمایت کند. از این رو محتوای قرارداد اجباری نمی باشد بلکه تکمیلی یا پیش‌فرض هستند و قابلیت تغییر دارند مگر اینکه چیزی به عنوان «تعهد» ذکر شود و الزام آور باشد.
- مهم ترین ویژگی قراردادهای توزیع بین الملل ، از بین رفتن واسطه های فرعی (دلال ها) در تجارت می باشد . هنگامی تولیدکننده و فروشنده به طور مستقیم همکاری می کنند در قیمت محصول هم تغییر زیادی ایجاد نمی شود و خریدار راضی تر خواهد بود.
- قراردادهای توزیع بین المللی «عمودی» هستند یعنی دو یا چند فعال تجاری توافق می کنند که در سطوح مختلف و با کنترل از بالا به پایین با یکدیگر همکاری کنند. پس تامین‌کننده از نظر نظارت بر روش توزیع دارای اختیار خواهد بود.
- انحصار، محدودیت های قیمت گذاری، گارانتی و تعهدات فروش و تامین از دیگر ویژگی هایی می باشند که بیشتر جز ماهیت قراردادهای توزیع بین الملل قرار می گیرند.
چند نکته در مورد مسائل مربوط به قرارداد توزیع بین المللی
در قرارداد توزیع بین المللی هم باید علاوه بر اصول قراردادهای تجاری بین المللی، نکات دیگری را در نظر گرفت از جمله :
- شناخت طرفین از یکدیگر بسیار ضروری می باشد .
- از جمله نکات مهمی که در هنگام عقد قرارداد توزیع بین المللی باید در نظر داشت محدوده تحت پوشش قرارداد است. باید اطمینان حاصل کرد که محصول و شیوه توزیع در آن محدوده با قوانین بین المللی منافاتی نداشته باشند.
- توزیع کننده باید از انحصاری یا غیرانحصاری بودن قرارداد خود اطمینان حاصل کند .
- شرایط هرگونه آموزش یا پشتیبانی (ضمانت) در قراردادهای توزیع انتخابی باید به طور دقیق بیان شوند و توزیع کننده متعهد به اجرای آن ها باشد.
- همچنین توجه فروشنده به حقوق مالکیت معنوی تامین‌کننده و ملاحظه قوانین مربوط به خرید و فروش کالا ضروری می باشد .
- به خصوص هر دو طرف باید شرایط ناموفق پیش رفتن پروسه تولید و توزیع را در نظر گرفته و برای آن هم مواردی را در نظر بگیرند.
